...μερικες σκορπιες πληροφοριες που ισως ενδιαφερουν.
Αν προκειται για πεταλια αστικης μετακινησης, δηλαδη οχι κουμπωτα, μεγαλη σημασια εχει το μεγεθος της "πλατφορμας" του πεταλιου.
Οσο μεγαλυτερη επιφανεια επαφης με το παπουτσι, τοσο το καλυτερο:
Ενα μικρο σε επιφανεια πεταλι, δεν μπορει να στηριξει σωστα το παπουτσι, ουτε να δεχθει μεγαλες δυναμεις απο το ποδι, χωρις να "καρφωνεται" σ'αυτο. Το μειονεκτημα αυτο, συνηθως γινεται αντιληπτο, μετα απο αρκετη ωρα χρησης.
Το προβλημα παρουσιαζεται τοσο πιο εντονα, οσο πιο δυσαναλογα μεγαλο ειναι το παπουτσι σε σχεση με το πεταλι, και οσο πιο δυνατα παταει το ποδι στο πεταλι.
Οποτε, διαλεγοντας πεταλια, εκτος απο το βαρος, καλο ειναι να ελεγχει κανεις και το μεγεθος, ειδικα αν προκειται για μεγαλοσωμο αναβατη (= μεγαλα πελματα+αυξημενη δυναμη και βαρος).
Το βαρος των πεταλιων, ειναι καθοριστικος παραγοντας της ποιοτητας τους, αλλα εξαρταται απο τη σκοπια που το βλεπει κανεις: Το μεγαλυτερο βαρος, οντας μειονεκτημα στη χρηση, παραλληλα δινει τη δυνατοτητα στον κατασκευαστη να φτιαξει με μικροτερο κοστος/ευκολοτερα ανθεκτικοτερα πεταλια, τα οποια αντεχουν σε σκληρη μεταχειριση, κτυπηματα, κλπ. Αυτο, αφορα κυριως το "σωμα" των πεταλιων, γιατι οσον αφορα τον αξονα και τα ρουλεμαν, η ποιοτητα τους εξαρταται κυριως απο την τιμη τους, και οχι απο το βαρος τους.
Σημαντικος παραγοντας επιλογης ενος πεταλιου, πρεπει να ειναι και η προσφυση που προσφερει στο παπουτσι.
Το πεταλι πρεπει να ειναι ετσι διαμορφωμενο, ωστε το παπουτσι να εχει πολυ καλη προσφυση επανω του, τοσο για να μη γλυστραει, οσο και για να μπορει να μεταφερει αποτελεσματικοτερα τη δυναμη σ'αυτο.
Το προβλημα της προσφυσης, οι διαφοροι κατασκευαστες πεταλιων, το λυνουν εφοδιαζοντας την επιφανεια που παταει το παπουτσι με μικρες προεξοχες, η ακομη καλυτερα με την τοποθετηση "καρφιων" (pins), τα οποια σε πολλες περιπτωσεις ειναι και ρυθμιζομενα ως προς το υψος/αντικαθιστωμενα.
Ενας αλλος τομεας που συχνα παραβλεπεται, ειναι και ο τροπος κατασκευης της πλατφορμας του πεταλιου.
Στα πιο ανθεκτικα πεταλια, το περιμετρικο "πεταλλο" του πεταλιου, αποτελει ενιαιο κομματι μαζι με τα στηριγματα του και τον "πυρηνα" του πεταλιου, που περιβαλλει τον αξονα.
Σε χαμηλοτερης ποιοτητας πεταλια, το πεταλλο ειναι βιδωτο πανω στα στηριγματα του, με αποτελεσμα οι βιδες που το στηριζουν, σχεδον παντα να χαλαρωνουν, και να εχουν την αναγκη συνεχων ελεγχων για σφιξιμο, ενω πολυ συχνα αν παραμεληθουν(οι βιδες), εχουν την ταση να ξεβιδωνουν και φυσικα να χανονται, αχρηστευοντας (τουλαχιστον προσωρινα) το/τα πεταλι/α.
Τα καλυτερης ποιοτητας πεταλια, σφραγιζουν με καποιο τροπο τα ρουλεμαν τους (αλλα καλυτερα, αλλα χειροτερα), προστατευοντας τα απο τις καιρικες συνθηκες και εμποδιζοντας την απωλεια του λιπαντικου τους (συνηθως γρασσο).
Βασικο για τη μακροζωια και την αξιοπιστια των πεταλιων, ειναι η δυνατοτητα προσβασης στα ρουλεμαν τους, με σκοπο τον ελεγχο/καθαρισμο/συντηρηση/αλλαγη ρουλεμαν:
Ορισμενα πεταλια λυνονται για συντηρηση, ενω αλλα οχι. Εννοειται, προτιμωνται αυτα που λυνονται.
Παλιοτερα, σχεδον ολα τα πεταλια λυνοταν, και ολα τα εξαρτηματα τους(κωνοι, αξονες, μπιλλιες, ροδελλες, κλπ), υπηρχαν διαθεσιμα σαν ανταλλακτικα.
Σημερα, στην καλυτερη περιπτωση, μπορει να αλλαξει κανεις τις μπιλλιες, η σπανιοτερα, ολοκληρα τα ρουλεμαν τους.
Τα πεταλια που λυνονται, ξεχωριζουν απο τα αλλα, απο την υπαρξη καποιου καπακιου η βιδωτης ταπας στην εξωτερικη πλευρα του αξονα τους. Αντιστοιχα, για να υπαρχει προσβαση σ'αυτο το καπακι συντηρησης, πρεπει και το "πεταλλο" του πεταλιου, να εχει καποιο ανοιγμα (συνηθως στρογγυλη τρυπα), η να αφαιρειται (στην περιπτωση των πεταλιων με βιδωτο πεταλλο).
Η σημαντικοτερη ομως παραμετρος στην ποιοτητα των πεταλιων, ειναι η ποιοτητα του αξονα, και ακομη περισσοτερο, των ρουλεμαν τους.
Οι αξονες κατασκευαζονται συνηθως απο καποιου ειδους ατσαλι, αλλα τα ανθεκτικοτερα πεταλια, εχουν αξονες απο Cro-moly, η σε περιπτωσεις οπου το χαμηλο βαρος ειναι το ζητουμενο, απο τιτανιο (το τιτανιο ομως, το πληρωνεις σε χρυσο..).
Τα ρουλεμαν ειναι διαφορων ειδων:
Τα τυπου κωνοι-μπιλλιες-ποτηρια, μικρογραφιες των ρουλεμαν των αξονων των τροχων, και τα βιομηχανικου τυπου (συνηθως βελονοειδη).
Τοσο τα μεν, οσο και τα δε, μπορει να ειναι σφραγιστα η οχι.
Βεβαια, σφραγιστο απο σφραγιστο, διαφερει. Καποιος τυπος πεταλιων μπορει να ειναι εφοδιασμενος "στα χαρτια" με καποιο στεγανοποιητικο συστημα/τσιμουχα, ενω στην πραξη να μην λειτουργει "το συστημα", και να "μπαζει απο παντου".
Και καποιος αλλος τυπος, να προσφερει πολυ καλη, εως αριστη στεγανοποιηση.
Πολυ πιο σημαντικη ομως απο τη στεγανοποιηση, αλλα κι απο οποιοδηποτε αλλο χαρακτηριστικο των πεταλιων, ειναι η ποιοτητα των ρουλεμαν (η ποτηριων-κωνων, αν προτιματε).
Στο παρελθον, οπου δεν υπηρχαν σφραγιστα πεταλια, υπηρχαν ορισμενα μοντελλα πεταλιων, τα οποια με μια στοιχειωδη συντηρηση, εφταναν και ξεπερνουσαν τις 200.000 χιλιομετρα.
Τα πιο γνωστα απο αυτα, ειτε ανηκαν στην μεσαια-χαμηλη κατηγορια, ηταν κιτρινιαρικα με σχιστα ματια, ζυγιζαν γυρω στα 500 γραμμαρια και δεν ηταν ακριβα, ενω αλλα, οντας high-end, ηταν πολυ ελαφρα για την εποχη, ετρωγαν κυριως spaghetti, και κοστιζαν ακριβα...