Κείμενο: Παναγιώτης Ι. Δρίβας - φωτ: Βασίλης Μεσιτίδης, Δανάη Τεζαψίδου
Οκτώ χώρες, άγνωστα τοπία, αχανείς εκτάσεις, εναλλαγές κλίματος και πάνω απ' όλα αυτός ο υπέροχος κόσμος... Είναι διαφορετικό να διανύεις μια απόσταση 12.000 χλμ. με αεροπλάνο και διαφορετικό με... ποδήλατο! Πολλά τα θέλγητρα σε τούτη τη μακρόσυρτη αλλά διόλου βαρετή εξερεύνηση. Το μυστικό σε τούτο το ταξίδι, είναι ο χρόνος, που εδώ δεν είναι αμείλικτος, αλλά άπλετος
Ολα είναι δρόμος... και άνθρωποι. Παράφραση -επί του τίτλου και όχι επί της ουσίας- ενός κινηματογραφικού θέματος του Παντελή Βούλγαρη, για ένα ταξίδι που εξελίχθηκε σε εσωτερική αναζήτηση.
Μόχθος και πάλη, με αντοχές και συμπεριφορές βγαλμένες από τον τρόπο που επιλέγει κάποιος να ταξιδέψει για να ανακαλύψει και να αποκαλύψει. Διότι είναι άλλο να διανύεις μια απόσταση 12.000 χλμ. με αεροπλάνο και άλλο με... ποδήλατο.
Πολλά τα θέλγητρα σε τούτη τη μακρόσυρτη αλλά διόλου βαρετή εξερεύνηση. Οκτώ χώρες, άγνωστα τοπία, αχανείς εκτάσεις, εναλλαγές κλίματος, συνθήκες στις οποίες συμμετέχεις ενεργά. Και πάνω απ' όλα αυτός ο υπέροχος κόσμος.
Το μυστικό σε τούτο το ταξίδι είναι ο χρόνος, που εδώ δεν είναι αμείλικτος αλλά άπλετος. Ο ταξιδευτής έχει τον καιρό να ανατρέψει την εικόνα ενός μιντιακά πλασμένου επικίνδυνου κόσμου. Ως διά μαγείας ο Τούρκος γίνεται φιλόξενος και ο Γεωργιανός φιλικός.
Πελοπόννησος. Απολαμβάνοντας τη θέα λίγο πριν από το μεγάλο ταξίδι
Βέβαια, η προσέγγιση του ντόπιου εξαρτάται πάντα από το μέσο. Αλλο ο απρόσιτος «λεφτάς» που θέλει απλώς να περάσει καλά. Και άλλο ο ταξιδιώτης που κοπιάζει, κυριολεκτικά ιδρώνει, για να γνωρίσει καινούργιους πολιτισμούς μέσα από την προσέγγιση της καθημερινότητας, μοιράζοντας και εισπράττοντας ανθρωπιά.
Η ομάδα ήταν ανοιχτή, όποιος ήθελε έμπαινε ή σταματούσε. Και μόνο δέκα από τους τολμηρούς ποδηλάτες ξεκίνησαν και ολοκλήρωσαν το ταξίδι. Μεταξύ τους και δύο Ελληνες.
Αζερμπαϊτζάν. Ποδηλασία στην ομίχλη
Ελλάδα - Πελοπόννησος
Τα βουνά της Πελοποννήσου τον Μάρτιο έχουν ακόμη χιόνια. Το κρύο είναι αισθητό πάνω στο ποδήλατο, ο εξοπλισμός σχεδόν χειμωνιάτικος. Από την πρώτη στιγμή η ομορφιά των τοπίων και τα γραφικά χωριουδάκια επανέφεραν την ισορροπία από το τρέξιμο των προηγούμενων ημερών. Επρεπε σε χρόνο ρεκόρ να βγουν οι βίζες, η γραφειοκρατία είναι αφόρητη και κάποιες χώρες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονταν στο ταξίδι, δεν έχουν καν πρεσβείες στην Ελλάδα. Η φαεινή ιδέα να ζητηθεί η βοήθεια του υπουργείου Εξωτερικών αλλά και της Γ.Γ. Αθλητισμού έπεσε στο κενό. Αντίθετα οι ελληνικές πρεσβείες, εκεί που υπήρχαν, αγκάλιασαν την αποστολή, διοργάνωσαν συνεντεύξεις Τύπου και βοήθησαν τους ποδηλάτες να ολοκληρώσουν το ταξίδι τους.
Τουρκία - Πόντος
Οπως ο οδηγός στη φωτογραφία, έτσι και η Τουρκία. Το ένα πόδι στην Ευρώπη και το άλλο στην Ασία. Αν και η ισορροπία παράταιρη, οι συνομιλητές δείχνουν να το απολαμβάνουν.
Καζακστάν. Οταν ο δρόμος γίνεται ενδοσκόπηση
Στον Πόντο, τα νερά της Μαύρης Θάλασσας είναι περισσότερο κρύα από αυτά της Μεσογείου. Χάρμα οφθαλμών τα κατάφυτα βουνά και οι δαντελωτές ακτές. Οι δρόμοι που συνδέουν τις ιστορικές πόλεις του Ποντιακού Ελληνισμού είναι δύσκολοι, με πολλές στροφές, ανηφόρες και κατηφόρες. Οι άνθρωποι λιγοστοί. Κάπου κάπου κάποια ετοιμόρροπα παραδοσιακά σπίτια, τα περισσότερα όμως μοιάζουν κακόγουστα συγκριτικά με την ομορφιά των βουνών και της θάλασσας.
Στην Τουρκία, η φιλοξενία αιφνιδιάζει τον ταξιδιώτη από την Ελλάδα. Η λέξη Ελληνας σημαίνει γείτονας με όλη τη σημασία της έννοιας και είναι διαβατήριο για να ανοίξουν τα σπίτια των ντόπιων.
Γεωργία
Στο Γκόρι, με φόντο το άγαλμα του διασημότερου Γεωργιανού, κατά κόσμο Ιωσήφ Στάλιν. Τίποτε δεν προμήνυε αυτό που θα ακολουθούσε λίγους μήνες αργότερα. Ρωσικοί βομβαρδισμοί με αφορμή τη διαμάχη για την Αμπχαζία.
Κιργιστάν. Κατασκήνωση στο πουθενά
Οι αρχές διέθεσαν ένα πανέμορφο πάρκο για να φιλοξενήσουν την ομάδα. Οι τοποθεσίες για τις διανυκτερεύσεις ήταν μεν προκαθορισμένες, αλλά σε καμιά περίπτωση οργανωμένες. Μία ή δύο φορές την εβδομάδα βέβαια ήταν απαραίτητο το κατάλυμα σε κάποιο δωμάτιο ξενοδοχείου.
Εδώ, συνέβη και το μοναδικό άσχημο περιστατικό. Εκλεψαν το ποδήλατο της Δανάης. Ομως, χάρη στην άμεση κινητοποίηση και την προβολή του γεγονότος, επεστράφη. Εστω και με ένα φρένο, το οποίο ευτυχώς ήταν το μπροστινό. Η ομορφιά της Γεωργίας είναι ο άγριος Καύκασος. Η διαδρομή είχε χαραχτεί σε μονοπάτια του που συνέδεαν ορεινά χωριά. Ο καιρός ορεσίβιος, βροχή και καταχνιά.
Αζερμπαϊτζάν
Η χώρα των πυρολατρών Αζέρων, από το «αζέρ» το οποίο στα αρχαία περσικά σημαίνει φωτιά.
Μέσα σε ένα ομιχλώδες και υγρό τοπίο, έσβηνε ο Καύκασος. Τα τελευταία καταπράσινα κομμάτια πριν ξεκινήσει η στέπα, σχεδόν 100 χλμ. από την πρωτεύουσα Μπακού, Αζερμπαϊτζάν.
Φοβερή εναλλαγή. Από το αχανές πράσινο στον αχανή ορίζοντα. Από το κρύο στη ζέστη. Στα βόρεια η γιγάντια οροσειρά του Καυκάσου, με κορυφές που φτάνουν περίπου στα 4.500 μέτρα. Νότια και νοτιοανατολικά ο Μικρός Καύκασος και στη μέση η πεδιάδα της Μουγκντάνσκ και πιο ανατολικά η χερσόνησος Αμπσερόν, πάνω στην οποία βρίσκεται το Μπακού, στα παράλια της Κασπίας.
Ο λαϊκός πολιτισμός με έντονο θεοκρατικό χαρακτήρα εμφανίζεται σε κάθε μορφή τέχνης, από τη μουσική και το τραγούδι έως την αρχιτεκτονική.
Καζακστάν
Η περιπέτεια της Αθήνας με τις βίζες βγήκε σε καλό. Για έναν ολάκερο μήνα τους δύο Ελληνες φιλοξένησαν οι Κοζάκοι στο Καζακστάν, αφού δεν είχαν άδεια εισόδου για το Τουρκμενιστάν το οποίο έπρεπε να διασχίσει η υπόλοιπη ομάδα.
Η ένατη μεγαλύτερη χώρα στον κόσμο. Η απέραντη στέπα. Προχωράς και δεν βλέπεις ποτέ τέλος. Η πάλη με τον εαυτό σου να λες «συνεχίζω», μπροστά σ' αυτό το ατελείωτο που σπάει νεύρα.
Για τους έμπειρους ταξιδιώτες η μοναξιά δεν αποτελεί πρόβλημα. Αντίθετα. Ακολουθείς δικό σου πρόγραμμα, κινείσαι με το δικό σου ρυθμό, ανταποκρίνεσαι θετικά στις προσκλήσεις, επισκέπτεσαι ντόπιους, διανυκτερεύεις σπίτι τους. Τελικά γνωρίζεις περισσότερο κόσμο και αντιλαμβάνεσαι την πραγματική αξία ενός ταξιδιού.
Ουζμπεκιστάν
Τότε ήταν το μετάξι, τώρα ο μαύρος χρυσός.
Το Ουζμπεκιστάν ανά τους αιώνες παραμένει το μεγάλο εμπορικό πέρασμα από την κεντρική Ασία προς τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Τασκένδη, Σαμαρκάνδη, Μπουχάρα, πόλεις ανεκτίμητης πολυπολιτισμικής αξίας. Ταμερλάνος, Μέγας Αλέξανδρος, Μάρκο Πόλο, Τζένγκις Χαν.
Στη μέση της ερήμου, σχεδόν στο πουθενά, εμφανίζεται η Χίβα, μια πόλη βγαλμένη από το λήθαργο της αφάνειας, με τα πλακόστρωτα δρομάκια και τους μιναρέδες. Χίλιες και μία νύχτες...
Και πίσω από όλα αυτά, τα χίλια και ένα πρόσωπα.
Τεράστιοι υπέργειοι αγωγοί πετρελαίου προβάλλουν σαν αντίφαση στα περίτεχνα αραβουργήματα, πόρτες ανάμεσα στο χθες και το σήμερα.
Τατζικιστάν - Κιργιστάν
Το πέρασμα από το Τατζικιστάν ήταν γρήγορο. Μόλις δύο μέρες ήταν αρκετές για να διαπιστωθεί ότι πρόκειται ίσως για τη φτωχότερη περιοχή της πρώην Σοβιετικής Ενωσης.
Εύφορες κοιλάδες, με μια τεράστια τεχνητή λίμνη, βοηθούν στη γεωργία και την κτηνοτροφία
Ο εντυπωσιακός ορεινός όγκος Παμίρ περνάει στη διπλανή Κιργισία. Εκεί συνεχίζεται το ταξίδι και μάλιστα για πρώτη φορά η διαδρομή χαράσσεται σε υψόμετρο 3.500.
Οι εικόνες κόβουν την ανάσα, η οποία έτσι κι αλλιώς σε τόσο μεγάλο υψόμετρο ψάχνει απεγνωσμένα οξυγόνο. Χρειάζεται πειθαρχία και πείσμα, αλλά η θετική έκβαση της προσπάθειας αφήνει μια ανεπανάληπτη αίσθηση ικανοποίησης.
Κατεβαίνοντας από το ορεινό Κιργιστάν προς τα σύνορα με τη Κίνα κλείνει το πρώτο μισό της διαδρομής. Εχουν ήδη γίνει 6.000 χλμ. και μένουν... άλλα τόσα.
Κίνα
Η είσοδος στην Κίνα ήταν μια έκπληξη, κυρίως από μορφολογική άποψη. Το τοπίο σχεδόν σεληνιακό, ατελείωτα χιλιόμετρα μέχρι τον επόμενο σταθμό ανεφοδιασμού. Οι δρόμοι; Ισως οι καλύτεροι από κάθε άλλη χώρα.
Κάποιες φορές χρειάστηκε να διανυθούν ακόμη και 200 χλμ. για να βρεθεί ένα χωριό, κάποιο χάνι ή ένα βενζινάδικο για τις βασικές προμήθειες. Χρειάστηκαν σαράντα ολόκληρες μέρες, σε αρκετά γρήγορο ρυθμό, για να μείνουν πίσω υψίπεδα και δύο από τις μεγαλύτερες ερήμους: Τακλαμακάν και Γκόμπι...
Ολα παλεύονται. Και η αποζημίωση ήρθε μαζί με την πράσινη Κίνα. Μια λωρίδα που πιάνει από Βορρά προς Νότο στα παράλια του Ειρηνικού. Πρωτόγνωρα τοπία, φαράγγια και δάση, ανάλογα με το μέγεθος της χώρας. Μνημεία στη μέση του πουθενά. Σε κάθε στάση, το ποδήλατο και οι αναβάτες γίνονται αντικείμενο θαυμασμού, κυρίως από τα παιδιά.
Η κούραση πάει περίπατο, η επικοινωνία προέχει. Πώς; Οι τρεις μήνες που χρειάστηκαν για να φανεί το Πεκίνο, και η τριβή με τη γλώσσα, ήταν ένα καλό σχολείο.
Οι λίγες κινεζικές κουβέντες που ξεστομίζουμε προκαλούν μια ευχάριστη έκπληξη στους ντόπιους, που σπεύδουν να το εκμεταλλευτούν και να... κεράσουν φιλοξενία.