Πριν από περίπου δύο εβδομάδες, στα γραφεία της εφημερίδας είχαμε μία ευχάριστη έκπληξη. Οταν ο Χρήστος «εισέβαλε» σε αυτά με το ολοκαίνουργιο και -αν μη τι άλλο- εντυπωσιακό του ποδήλατο, έβλεπες στα πρόσωπα όλων των παρευρισκομένων να σχηματίζεται ένα αυθόρμητο χαμόγελο.
Οχι επειδή ήρθε ο Χρήστος (καθ’ όλα συμπαθής, αλλά αυτόν τον βλέπουμε καθημερινά), αλλά εξαιτίας του νεοεμφανιζόμενου δίτροχου. Οι ερωτήσεις άρχισαν να πέφτουν βροχή: «Πόσο σου κόστισε;», «Βολεύει;», «Δεν είναι επικίνδυνα εκεί έξω;». Το ρητορικό ενδιαφέρον, μέσα σε μία εβδομάδα μετουσιώθηκε σε ενεργητική επιδοκιμασία του αγαπητού μέσου των παιδικών μας χρόνων, καθώς, ούτε λίγο ούτε πολύ, πέντε νέα ποδήλατα ομόρφυναν τον εξωτερικό χώρο της εφημερίδας.
Όπου δεν πίπτει κεντρική οργάνωση…
Πέντε αυτοκίνητα λιγότερα στους «βρώμους» (δικαιολογήστε μου τη γλωσσοπλασία) της Αθήνας, λοιπόν, με ό,τι θετικό αυτό συνεπάγεται. Αλλά και με τα μύρια όσα αρνητικά. Με κυριότερο όλων τους άναρχους και υπολειπόμενους σε υποδομές δρόμους της πρωτεύουσας, οι οποίοι μόνο για τη φιλοξενία τους απέναντι στο εναλλακτικό μέσο δεν φημίζονται. Παρόλα αυτά, συναντάς εκεί έξω ολοένα και περισσότερους ποδηλάτες. Παραμερίζοντας τους όποιους κινδύνους, απέναντι στην ανεπάρκεια των μέσων μαζικής μεταφοράς και την παράνοια του αυτοκινήτου, αντιπροτείνουν την αγχολυτική μετακίνηση με ποδήλατο.
Ελλείψει υποδομών (και παιδείας…), πώς μπορείς να διαχειριστείς το νεοεμφανιζόμενο «κύμα» της αστικής χρήσης ποδηλάτου που παρατηρείται; Απλά δεν μπορείς. Και το αφήνεις, προς το παρόν τουλάχιστον, να λειτουργεί ως τέτοιο. Ατίθασο, ορμητικό, έτοιμο να παρασύρει τους πάντες και τα πάντα στο διάβα του. Και κυρίως, όλους αυτούς τους «υπευθύνους» που δεκαετίες τώρα συνέβαλαν στη δημιουργία της σημερινής χαοτικής κατάστασης στους δρόμους της πρωτεύουσας.
Στις οργανωμένες δυτικές κοινωνίες, οι πολιτειακές δομές είναι αυτές που αναλαμβάνουν να δώσουν λύσεις, προτού ακόμα κάνουν την εμφάνισή τους τα προβλήματα. Με απλά λόγια, αυτό ονομάζεται «πρόληψη», ωστόσο, στην ιδιαίτερη περίπτωση της χώρας μας, είναι γνωστό πως η έννοια αυτή δεν βρίσκεται σε μεγάλη υπόληψη. Κι αυτό επαληθεύεται άμεσα στην περίπτωση του προβλήματος των ενδοαστικών μετακινήσεων. Το ποδήλατο ως το πλέον εναλλακτικό, οικονομικό και περιβαλλοντικά φιλικό μέσο μεταφοράς, δεν προκρίθηκε -από τους κρατούντες- ως προληπτικό εργαλείο αντιμετώπισης της τριτοκοσμικής κατάστασης που επικρατεί στους δρόμους μας. Παρόλα αυτά, αυτοαναδύεται ως λύση. Τι κι αν οι θεσμοί δεν λένε να το αναγνωρίσουν ως τέτοια; Η κοινωνία των πολιτών έχει αντίθετη άποψη.
…πίπτει αυτοοργάνωση!
Δεδομένου ότι το κεντρικό επίπεδο εμφανίζει μειωμένη αποφασιστικότητα επί του ζητήματος, αλλά και έντονη αναντιστοιχία διακηρύξεων-έργων, απομένει να δούμε εάν θα υπάρξει κάποια πρόοδος διαμέσου πρωτοβουλιών που εκκινούν «από τα κάτω». Ως τέτοιες, λογίζονται οι ενέργειες των επιμέρους συλλογικοτήτων ποδηλατών. Στην αδιαφορία των κεντρικών θεσμών, καθώς και εκείνων της αυτοδιοίκησης, απαντούν με αυτοοργάνωση και συσπειρώνονται, εκμεταλλευόμενοι κυρίως τη δύναμη του διαδικτύου. Διαθέτοντας κινηματικά χαρακτηριστικά, προσπαθούν βάσει διάφορων δράσεων-παρεμβάσεων να προωθήσουν τα αιτήματά τους και να διεκδικήσουν το μερίδιο που τους αναλογεί από τους «αυτοκινητοκρατούμενους» δρόμους των πόλεων.
Οι «ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ» αποτελούν την πλέον ακτιβιστική ποδηλατική συλλογικότητα. Μέσα από την ιστοσελίδα τους (www.podilates.gr), καλούν σε διάφορες μορφές δράσης. Η διοργάνωση εβδομαδιαίων ποδηλατοπορειών στους αθηναϊκούς δρόμους κάθε Παρασκευή, τα λεγόμενα “Freedays”, προσελκύουν ολοένα και περισσότερους ακόλουθους. Παρά το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες ποδηλατοβόλτες διαθέτουν κυρίως ψυχαγωγικό σκοπό, οι «ΠΟΔΗΛΑΤισσΕΣ» δεν κρύβουν και τον απώτερο στόχο τους, που δεν είναι άλλος από την προώθηση ενός πολιτικού μηνύματος. Ενός μηνύματος προσέγγισης του ευρύτερου κοινού, καθώς και ευαισθητοποίησης των υπευθύνων για την προώθηση των αιτημάτων τους (βλέπε δημιουργία ποδηλατοδρόμων-ποδηλατολωρίδων, μετατροπή του υφιστάμενου Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας, προκειμένου αυτός να καταστεί περισσότερο φιλικός προς τους ποδηλάτες και τους πεζούς, μεταφορά των ποδηλάτων στα μέσα μαζικής μεταφοράς, φοροελαφρύνσεις στην αγορά ποδηλάτων). Ωστόσο, το μεγάλο στοίχημά τους ακούει στο όνομα της «Πανελλήνιας Ποδηλατοπορείας», η οποία είναι προγραμματισμένη για την Κυριακή 9 Μαΐου. Η συμμετοχή των πόλεων που θα λάβουν μέρος σε αυτήν έχει ξεπεράσει, μάλιστα, κάθε προηγούμενο, μιας και ο αριθμός τους έχει φτάσει τις 30. Το μήνυμά της είναι ξεκάθαρο και διαθέτει πολλαπλούς αποδέκτες.
Δεν χρειάζεται να αραδιάσει κανείς όλα εκείνα τα επιχειρήματα που συνηγορούν υπέρ της χρήσης του ποδηλάτου. Αυτά είναι ήδη γνωστά και χιλιοειπωμένα. Το ποδήλατο θα πρέπει πια να πάψει να θεωρείται ως μέσο μεταφοράς μιας ιδιαίτερης-εναλλακτικής μειοψηφίας και να μπει μια και καλή στις ζωές όλων μας. Ο ακτιβιστικός παρεμβατισμός των πολιτών-ποδηλατών έχει δείξει το δρόμο. Καιρός είναι και το κράτος να χαράξει επιτέλους μία υλοποιήσιμη και βιώσιμη πολιτική επί του θέματος και να βάλει στην καθημερινότητά μας τον… ποδηλατόδρομο.