Η κυκλοφοριακή αγωγή που λαμβάνουν οι μικροί μαθητές των Ευρωπαϊκών χωρών δεν γίνεται μόνο θεωρητικά δια της ανάγνωσης εγχειριδίων αλλά και πρακτικά στα ειδικά πάρκα και το μέσον που χρησιμοποιείται είναι το ταπεινό ποδήλατο και όχι τα άλλα μηχανοκίνητα σχήματα. Τη μεγάλη σημασία της χρήση; του ποδηλάτου στην κυκλοφοριακή αγωγή και εκπαίδευση των μελλοντικών οδηγών, οι Ευρωπαίοι την έχουν κατανοήσει χρόνια τώρα και γι’ αυτό από την προσχολική ακόμα ηλικία η Τροχαία με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών και φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης μαθαίνουν στα παιδιά να οδηγσ6ν ποδήλατο και μάλιστα τους χορηγούν και το ανάλογο δίπλωμα.
Του Νίκου Βερναδάκη*
Προσέξτε, τα μαθαίνουν να οδηγούν ποδήλατο και όχι να παίζουν με το ποδήλατο. Το ποδήλατο δεν είναι παιχνίδι. Μία πολύ σημαντική διαφορά μεταξύ Ευρωπαϊκής και Ελληνικής νοοτροπίας σχετικά με το ποδήλατο. Στην Ελλάδα οι γονείς θεωρούν το ποδήλατο παιχνίδι και σαν παιχνίδι το αγοράζουν στα παιδιά τους, Παιχνίδι το θεωρούν και οι περισσότεροι ενήλικες και γι’ αυτό δεν το χρησιμοποιούν σαν μεταφορικό μέσο.
Αλλά πρέπει να γίνει κατανοητό ότι το ποδήλατο δεν είναι παιχνίδι, είναι το πρώτο τροχοφόρο μεταφορικό μέσο που θα οδηγήσει ο πολίτης από πολύ μικρή ηλικία. Με το ποδήλατο το παιδί μπορεί να παίζει στην αυλή του σπιτιού του αλλά όταν ποδηλατεί στον δρόμο μαζί με τα άλλα οχήματα, τότε οδηγεί τροχοφόρο όχημα και χωρίς την κατάλληλη κυκλοφοριακή αγωγή και κινδύνους διατρέχει και ατυχήματα μπορεί να προκαλέσει.
Οι κίνδυνοι αυτοί μειώνονται όταν τα παιδιά εκπαιδευτούν συστηματικά και επαναλαμβανόμενα στα πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής και μάθουν κατά πρώτον τους κανόνες κυκλoφoρίας, την οδική σήμανση και τι κινδύνους διατρέχουν. Όταν χα παιδιά λόγω έλλειψης κυκλοφοριακής αγωγής κινούνται στους δρόμους χωρίς κανόνες, εκτός των κινδύνων που διατρέχουν, αποκτούν και «κακές» συνήθειες κυκλοφοριακής συμπεριφοράς που θα τους συνοδεύουν και δύσκολα θα τις αποχωρισθούν όταν ενηλικιωθούν και οδηγήσουν κάποιο μηχανοκίνητο μεταφορικό μέσο.
Οδική εκπαίδευση και ποδήλατο
Λέγοντας οδική εκπαίδευση εννοούμε την απόκτηση γνώσης για όλα τα προβλεπόμενα κι απρόβλεπτα συμβάντα που αντιμετωπίζει κάποιος όταν οδηγεί και μπορεί μεν να διδάσκονται αλλά κατανοούνται μόνο μέσα από την εμπειρία που αποκτά ο ίδιος με τη μακρόχρονη οδήγηση. Η αίσθηση της ταχύτητας, η αίσθηση της φυγοκέντρου δύναμης που αναπτύσσεται στη στροφή, η εκτίμηση της απόστασης, ο χρόνος αντίδρασης και η απόσταση φρεναρίσματος, η ολισθηρότητα του οδοστρώματος, οι απρόβλεπτοι κίνδυνοι (κακό οδόστρωμα, γούβες, αντικείμενα στο δρόμο) και πολλά άλλα, είναι γνώσεις και αντανακλαστικές αντιδράσεις που ο οδηγός αποκτά μόνο μέσω εμπειρίας. Ακόμη και η πτώση με το ποδήλατο που συμβαίνει αποτέλεσμα, όταν στον μικρό ποδηλάτη κάποιος του εξηγήσει τι μπορεί να πάθει όταν υποστεί το ίδιο ατύχημα οδηγώντας μία μοτοσικλέτα με 100 χλμ. την ώρα.
Κατανοώντας μέσω της ποδηλατοκίνησης ο μικρός πολίτης τα παραπάνω, συνειδητοποιεί σιγά – σιγά τι σημαίνει ασφαλής οδήγηση και πώς θα πρέπει να χρησιμοποιήσει σαν ενήλικας το μηχανοκίνητο δίκυκλο ή τετράτροχο όχημά του ώστε κάποτε να μη θυσιαζόμαστε στον Μολόχ της ασφάλτου. Στη χώρα μας, (θεωρητικά ακόμη), έχουμε αποδεχτεί τη χρησιμότητα του ποδηλάτου σαν οικολογικού μέσου μεταφοράς και σαν μέσου άσκησης, Από όσα, όμως, αναφέρθηκαν γίνεται κατανοητή και μία ακόμη σημαντική χρήση του ποδηλάτου.
Η συμβολή του στην κυκλοφοριακή αγωγή και την οδική εκπαίδευση των νέων μας και αυριανών οδηγών. Χρέος της Πολιτείας και ιδίως της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι να συμβάλει μαζί με την Τροχαία και τους εκπαιδευτικούς στην οδική εκπαίδευση των νέων μέσω του ποδηλάτου. Απλές, ανέξοδες ποδηλατικές εκδηλώσεις, όπως ποδηλατικές εκδρομές και λαϊκοί ποδηλατικοί αγώνες μπορούν να εξυπηρετήσουν μέσω της ψυχαγωγίας και της άθλησης και τις τρεις ιδιότητες της ποδηλατοκίνησης συγχρόνως. Την φυσική άσκηση, την οικολογική μετακίνηση και την κυκλοφοριακή εκπαίδευση νέων και ενηλίκων.
Η πόλη πάει μπροστά με το ποδήλατο
Χρησιμοποιούμε καθημερινά το ποδήλατο για να πάμε στην εργασία μας, στις σχολές μας, στο σχολείο μας και γενικότερα για να κυκλοφορήσουμε στην πόλη μας. Αντιμετωπίζουμε καθημερινά σειρά προβλημάτων και εμποδίων που κρίνουμε ότι καθιστούν την ευρεία διάδοση του ποδηλάτου ως μέσου καθημερινής μεταφοράς στην πόλη ιδιαίτερα δύσκολη.
Η καθημερινή χρήση του ποδηλάτου στην πόλη, σύμφωνα και με την ευρωπαϊκή εμπειρία που αποτυπώνεται στο κείμενο, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, έχει τεράστια οφέλη.
Συγκεκριμένα:
* Οικονομικά: Μείωση των πόρων που δαπανά κάθε νοικοκυριό για το αυτοκίνητο, μείωση της κυκλοφοριακής συμφόρησης και των οικονομικών ζημιών που προκαλεί, μείωση του κόστους υγείας χάρη στα αποτελέσματα της τακτικής άσκησης, μικρότερη φθορά του οδικού δικτύου και μείωση των αναγκών της κατασκευής νέων έργων οδοποιίας, σημαντικό κέρδος χρόνου για τους ποδηλάτες στις μικρές και μεσαίες αποστάσεις.
* Πολιτικά: Μείωση της εξάρτησης που δημιουργείται από τις ενεργειακές ανάγκες, εξοικονόμηση μη ανανεώσιμων πόρων.
* Κοινωνικά: Εξασφάλιση κινητικότητας σε ευρύτερα στρώματα του πληθυσμού, μεγαλύτερη αυτονομία και δυνατότητα πρόσβασης σε όλες τις χαρακτηριστικά αστικές υπηρεσίες για τους νέους όπως και για τους μεγαλύτερους.
* Οικολογικά: Παντελής απουσία αρνητικών συνεπειών στην ποιότητα ζωής στην πόλη (ούτε θόρυβος, ούτε ρύπανση), μηδενική συνεισφορά στην παραγωγή εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που συντελούν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου, κατάληψη μικρότερου χώρου τόσο κατά τη μετακίνηση όσο και κατά τη στάθμευση και συνεπώς καλύτερη αξιοποίηση του χώρου, αύξηση της αίγλης των κέντρων των πόλεων.
* Μηχανολόγος ηλεκ/ος, Υπεύθυνος ΣΔΕ Κισάμου