Ορθοπεταλιές στον αέρα

Έργο χωρίς σχέδιο αποδεικνύεται η εγκατάσταση του Αυτοματοποιημένου Συστήματος Κοινόχρηστων Ποδηλάτων στους δήμους της Αττικής, σε μια περίοδο που ο κρατικός κορβανάς έχει αδειάσει και οι επιχορηγήσεις δίνονται με το σταγονόμετρο. Στο πλαίσιο του προγράμματος του ΥΠΕΚΑ "Αστική Αναζωογόνηση 2012 - 2015", τοποθετήθηκαν σε πέντε δήμους της πόλης σταθμοί ενοικίασης ποδηλάτων, με έξοδα που ξεκινούν από τα 148.000 ευρώ (Ν. Σμύρνη) και φτάνουν τα 232.000 ευρώ (Μαρούσι), χωρίς όμως να υπάρχει ανταπόδοση. Στη Ν. Σμύρνη γίνονται μόλις 3,4 βόλτες ανά ημέρα, ενώ στο Κερατσίνι υπάρχουν σταθμοί, αλλά όχι και τα ποδήλατα, αφού εκλάπησαν! Οι ποδηλάτες μιλούν για "ανάποδη" διαδικασία, καθώς "αντί να φτιάξουμε τα βασικά, όπως ποδηλατοδρόμους, εκτίθενται σε κίνδυνο κι άλλοι άνθρωποι, που δεν έχουν εμπειρία από ποδήλατο".

Σήμερα περισσότερες από 350 πόλεις παγκοσμίως διαθέτουν τέτοια συστήματα. Παρίσι, Βαρκελώνη, Μόναχο φημίζονται για τα πολλά ποδήλατα στους δρόμους τους και τους λειτουργικούς σταθμούς ενοικίασης. Η πρώτη χρονιά εφαρμογής του "bike sharing" στο Παρίσι στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία. Το 2007, όταν ξεκίνησε να εφαρμόζεται, ο αριθμός των ποδηλατών αυξήθηκε 70%, στη Λιόν 44%, ενώ στην ίδια πόλη το 96% των μελών του "bike sharing" ήταν καινούργιοι χρήστες που δεν είχαν προηγουμένως κάνει ποδήλατο στο κέντρο τη πόλης. Στην Αθήνα η ανταπόκριση είναι περιορισμένη αν όχι ανύπαρκτη, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της Cyclopolis, που έχει αναλάβει την κατασκευή και συντήρηση υποδομών και ποδηλάτων.

Mόλις 6.75 διαδρομές ανά ημέρα γίνονται στο Μοσχάτο, 3,5 στο Μαρούσι και 3,4 στη Νέα Σμύρνη κατά τη δοκιμαστική περίοδο, που ήταν δωρεάν για τους χρήστες και η προσέλευση ήταν αυξημένη. Σε 200 μέρες η διείσδυση στον κόσμο φτάνει το 0,50 % στο Μοσχάτο (40.000 κάτοικοι) και 0,27 % στη Ν. Σμύρνη (73.000), ενώ στο Μαρούσι σε 150 μέρες το αντίστοιχο ποσοστό φτάνει το 0,21% (72.000 κάτοικοι). Στον Μαραθώνα τα νούμερα είναι υψηλότερα, με 13,3 διαδρομές μέσο όρο (1,48% η διείσδυση στο πλήθος), ωστόσο η δοκιμαστική περίοδος ήταν καλοκαίρι, ενώ πρόκειται για παραθαλάσσια περιοχή.

Το κόστος για την ενοικίαση είναι χαμηλό. Οι άνεργοι πολλαπλασιάζονται, οι εναλλακτικοί τρόποι μετακίνησης προτιμώνται όλο και περισσότερο. Απόδειξη ότι το 2012 οι πωλήσεις ποδηλάτων ξεπέρασαν τις 300.000. "Αρχίσανε ανάποδα. Ο άνθρωπος που δεν έχει εξοικείωση με τα αυτοκίνητα με τους δρόμους φοβάται να πάρει το ποδήλατο και να βγει στον δρόμο. Δεν υπάρχει ποδηλατόδρομος ούτε καν στα σημεία που είναι οι σταθμοί", λέει στην "Α" η Λυδία Χατζηαλεξίου από τους Φίλους του Ποδηλάτου. Προσθέτει πως θα μπορούσαν με πολύ λιγότερα να γίνουν πιο βασικές και χρήσιμες επενδύσεις, όπως "διαγράμμιση των δρόμων για τα ποδήλατα, θέσεις στάθμευσης, πρόσληψη δημοτικών αστυνομικών, που τους κατάργησαν, για ν' αντιμετωπιστούν οι κλοπές". "Ούτε όμως οι έμπειροι ποδηλάτες νοικιάζουν ποδήλατα, γιατί έχουν δικά τους" τονίζει η Λ. Χατζηαλεξίου.

Η επένδυση είναι μεγάλη. Για το Μαρούσι εγκρίθηκαν 232.000 ευρώ (6 σταθμοί - 70 ποδήλατα), για τον Μαραθώνα 185.000 ευρώ (4 σταθμοί - 50 ποδήλατα), για τη Ν. Σμύρνη 148.000 ευρώ (3 σταθμοί - 40 ποδήλατα) και για το Μοσχάτο 205.000 ευρώ (5 σταθμοί - 60 ποδήλατα). Στο Κερατσίνι δόθηκαν περί τα 200.000 ευρώ, τα ποδήλατα εκλάπησαν σύμφωνα με τον δήμο, αλλά ακόμα δεν έχουν αντικατασταθεί και το πρόγραμμα παραμένει στον "αέρα".

"Δεν πάνε πεταμένα τα λεφτά" αντιτείνει ο Χάρης Σιαντακάρης από τη Cyclopolis. Θεωρεί πως μπορούν οι σταθμοί ενοικίασης να λειτουργήσουν ως μοχλοί πίεσης για τη δημιουργία υποδομών και να λειτουργήσει αντίστροφα. Σε τουριστικές περιοχές όπως το Αίγιο, η Βόνιτσα και η Αρχαία Ολυμπία, όπου κι εκεί η Cyclopolis έχει αναλάβει το στήσιμο, οι εγγραφές είναι αισθητά περισσότερες. Εύλογα το target group σε περιοχές της πόλης περιορίζεται. "Θέλουμε να καλύψουμε το πρώτο και το τελευταίο χιλιόμετρο της αστικής μετακίνησης. Να μπορεί κάποιος να πάρει το ποδήλατο και να πάει στη δουλειά του".

Το κόστος συντήρησης ανέρχεται στα 15 με 20.000 ευρώ τον χρόνο. Ένας κόστος που θα μπορούσε να καλυφθεί, αλλά τα έσοδα είναι ελάχιστα και μακριά από τους στόχους του προγράμματος. Στο Μαρούσι, ένα από τα παράπονα του κόσμου είναι ότι οι σταθμοί είναι αποκομμένοι από τις γειτονιές. "Για να καλύψουμε το Μαρούσι, θα έπρεπε να φτιάξουμε 20-25 σταθμούς, όμως τα έξοδα θα εκτοξεύονταν. Αποφασίσαμε λοιπόν να περικυκλώσουμε το κέντρο. Πράγματι, δεν καλύπτει όλες τις ανάγκες. Όμως θέλουμε να καλύπτει τις ανάγκες αυτών που κινούνται στην περιοχή, που εργάζονται σε αυτή. Εκτιμάται ότι καθημερινά εισέρχονται εντός των ορίων του Αμαρουσίου περίπου 100.000 άτομα". Εύλογα δημιουργείται ωστόσο το ερώτημα γιατί να γίνει ένα ημιτελές έργο. Ένα έργο για τους πολίτες, πολλοί από τους οποίους όμως δεν έχουν καταλάβει καν ότι υπάρχει...