Στο έλεος των βανδάλων τα «ελεύθερα ποδήλατα»

Προβλήματα για το πρωτοποριακό πρόγραμμα του Παρισιού
TΗΕ ΝΕW ΥΟRΚ ΤΙΜΕS , Των Steven Εrlanger και Μaia de la Βaume

Σχεδόν δυόμισι χρόνια μετά την εγκαινίασή του, το πρωτοποριακό σύστημα ενοικίασης ποδηλάτων Velib που ονειρεύτηκε ο σοσιαλιστής δήμαρχος Μπερτράν Ντελανοέ για να ανακουφίσει το Παρίσι από το κυκλοφοριακό και τη ρύπανση, προσκρούει στην πραγματικότητα: 8.000 ποδήλατα έχουν κλαπεί και άλλα 16.000 έχουν γίνει στόχος βανδάλων.

Αν σκεφτεί κανείς πως ο αρχικός στόλος των ποδηλάτων προς ενοικίαση δεν ξεπερνούσε τα 10.650- σήμερα φτάνει τα 20.600- καταλαβαίνει απόλυτα τη «Μonde» που παραπονέθηκε πρόσφατα πως «το σύμβολο μιας πόλης φιλικής προς το περιβάλλον έχει εξελιχθεί σε νέα πηγή εγκληματικότητας». Velib, όπως αποκαλούνται εκτός από το σύστημα ενοικίασης και τα ποδήλατα, έχουν βρεθεί πεταμένα στον Σηκουάνα και κρεμασμένα από φανοστάτες· πολλά εξαφανίστηκαν από τους ειδικούς χώρους στάθμευσης που υπάρχουν διάσπαρτοι στο Παρίσι και επανεμφανίστηκαν στους δρόμους του Βουκουρεστίου ή σε κοντέινερ πλοίων με προορισμό τη Βόρεια Αφρική· ακόμα και στους χώρους στάθμευσης συχνά συναντά κανείς ποδήλατα με σκασμένα λάστιχα, παραμορφωμένες ρόδες ή άφαντα καλάθια.

Απογοήτευση
Η 31χρονη Ζεραλντίν Μπερνάρ, που χρησιμοποιεί καθημερινά Velib για τις μετακινήσεις προς και από τη δουλειά της, ομολογεί πως δυσκολεύεται πολλές φορές να βρει καλό ποδήλατο. «Είναι μια πολύ έξυπνη πρωτοβουλία για τη βελτίωση της ζωής στην πόλη αλλά δεν έχει στεφθεί με απόλυτη επιτυχία», λέει. «Για τους τακτικούς χρήστες όπως εγώ είναι απογοητευτικό. Υποθέτω πως αποτελεί αντανάκλαση της βίας της κοινωνίας μας, όμως παραμένει εξωφρενικό: το Velib είναι δημόσιο αγαθό!».

Προφανώς και δεν το βλέπουν όλοι έτσι. Σύμφωνα μάλιστα με τον κοινωνιολόγο Μπρινό Μαρζλόφ, πίσω από τους βανδαλισμούς των Velib κρύβεται μία «κοινωνική εξέγερση». Τα Velib, εξηγεί, θεωρούνται από πολλούς εξοπλισμός των bobos, των «bourgeoisbohemes», της μοδάτης αστικής μεσαίας τάξης, και ως τέτοιος, προκαλούν δυσφορία και φθόνο. Πίσω από τους βανδαλισμούς, επισημαίνει ο Μαρζλόφ, βρίσκονται συχνά περιθωριοποιημένοι νέοι από τα υποβαθμισμένα προάστια του Παρισιού, που νιώθουν αποκλεισμένοι από την glamorous πλευρά της γαλλικής πρωτεύουσας. «Είναι μια κραυγή, η βία δεν είναι αναίτια. Υπάρχει ένα στοιχείο αδιαφορίας που σημαίνει “Εμείς δεν έχουμε το ίδιο δικαίωμα εύκολης μετακίνησης με τους άλλους, για να πάμε στο Παρίσι είναι ολόκληρη ιστορία”».

«Κάνουν σούζες;»
Άλλες φορές, πάλι, τα ποδήλατα πέφτουν απλώς θύματα... της εφηβείας. Στο Ίντερνετ συναντά κανείς αρκετά φόρουμ με θέματα συζήτησης όπως: Το Velib κάνει σούζες; Πόσο γρήγορα κατεβαίνει σκάλες; Πόσο έντονα σημάδια μπορεί να αφήσεις στην άσφαλτο φρενάροντας; Ο όμιλος που διαχειρίζεται το σύστημα ενοικίασης για λογαριασμό του Δήμου, ο JCDecaux, έχει ενισχύσει τις αλυσίδες και τα καλάθια των Velib, εφοδιάζοντάς τα με καλύτερη αντικλεπτική προστασία.

Παράλληλα, ο Δήμος έχει αρχίσει μια διαφημιστική εκστρατεία με σύνθημα «Το Velib ανήκει σε εσάς, προστατεύστε το!». «Η αλήθεια είναι πως όταν αρχίσαμε, είχαμε υποτιμήσει τις ζημιές και τις κλοπές που θα αντιμετωπίζαμε», ομολογεί ο Αλμπέρ Ασεράφ, διευθυντής στρατηγικής, έρευνας και μάρκετινγκ στον όμιλο JCDecaux. «Δεν είχαμε όμως τότε σημείο αναφοράς στον κόσμο για αυτού του είδους την πρωτοβουλία».

Παρά το αυξανόμενο κόστος, Δήμος Παρισιού και JCDecaux επιμένουν στο πρόγραμμα. Άλλωστε το Velib έχει γίνει κομμάτι της πόλης, ειδικά τις ημέρες με καλό καιρό οι μετακινήσεις με τα ποδήλατά του φτάνουν ακόμα και τις 150.000- και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα δημοφιλές μεταξύ των τουριστών.

http://www.velib.paris.fr/

Σε αριθμούς
15.500
ποδήλατα είναι καθημερινά κατάλληλα προς ενοικίαση
1.451
ειδικοί χώροι στάθμευσης υπάρχουν στο Παρίσι
16.000
ποδήλατα έχουν γίνει στόχος βανδαλισμού και 8.000 έχουν κλαπεί
100
ποδήλατα έχουν ανασυρθεί από τον Σηκουάνα και 1.500 επιδιορθώνονται καθημερινά
58%
αυξήθηκαν οι βανδαλισμοί το 2008
2.350
ευρώ κοστίζει κάθε νέο ποδήλατο και 29 ευρώ η ετήσια συνδρομή στο Velib