Ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ μιλάει για το σχέδιο πολεοδομικής και κυκλοφοριακής οργάνωσης της πόλης μας.
http://sepik.net/nea/wp-content/245-vlastos.jpg
Το στρατηγικό σχέδιο πολεοδομικής και κυκλοφοριακής οργάνωσης της Νέας Ερυθραίας, το οποίο και δίνει έμφαση κυρίως στην περιοχές του ιστορικού κέντρου και του Καστριού, παρουσίασε προ ημερών στο δημοτικό συμβούλιο ο αναπληρωτής καθηγητής του ΕΜΠ, Θάνος Βλαστός. Ο κ. Βλαστός πρότεινε ουσιαστικά την εφαρμογή μιας πολιτικής απομάκρυνσης του αυτοκινήτου από το κέντρο της πόλης, πράγμα που θα επιτευχθεί με έργα αναπλάσεων σε βάθος χρόνου. Η μελέτη αναμένεται να ολοκληρωθεί σε μερικούς μήνες, οπότε και θα παραδοθεί στο δήμο με εξειδικευμένες προτάσεις για έργα που μπορούν άμεσα να υλοποιηθούν, εφόσον εξευρεθούν και οι αντίστοιχοι πόροι για τη χρηματοδότησή τους. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο κ. Βλαστός εξηγεί τις προτεραιότητες που θα πρέπει να έχει ο Δήμος Νέας Ερυθραίας σε σχέση και με την αναθεώρηση του ΓΠΣ, αλλά και με την επέκταση των ΗΣΑΠ στην πόλη μας.
- Ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα και τα στάδια της μελέτης που εκπονείτε;
«Έχουμε δυο φάσεις στη μελέτη. Παρουσιάστηκαν οι προκαταρτικές προτάσεις που ήταν το αντικείμενο της πρώτης φάσης. Ουσιαστικά σε αυτή τη φάση κοιτάμε και αφουγκραζόμαστε την πόλη, τα προβλήματά της, τον τρόπο που λειτουργεί και καταλήγουμε σε κάποιες πρώτες ιδέες, τις οποίες παρουσιάζουμε στον κόσμο, προκειμένου να δούμε αντιδράσεις και τι κατευθύνσεις μας δίνονται. Στη συνέχεια, στη δεύτερη φάση, που αναμένεται να διαρκέσει περίπου έξι μήνες, τις εξειδικεύουμε. Θα είναι πια αναλυτικός ο σχεδιασμός για να προχωρήσουμε σε υλοποιήσεις. Ουσιαστικά μέσα στο τρέχον έτος θα έχει ολοκληρωθεί η μελέτη, καθώς είναι σημαντικό να μπορεί ο δήμος να προχωρήσει και σε κάποια έργα».
- Βλέπετε, δηλαδή, άμεσα υλοποιήσιμα κάποια έργα που θα προτείνει η μελέτη, σε βραχυπρόθεσμο επίπεδο και σε κάποια στάδια;
«Ουσιαστικά δίνουμε στον δήμο ένα στρατηγικό σχέδιο που περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη πολιτική και αγγίζει την κάτω και την πάνω Ερυθραία, αγγίζει όμως και ζητήματα που θέλουν αρκετό χρόνο για να υλοποιηθούν. Αλλά πρόκειται για μια στρατηγική που θα έχει στα χέρια του ο δήμος, έτσι ώστε όταν βρίσκει τους αντίστοιχους πόρους, να κάνει βήματα βάσει προτεραιοτήτων που θα τεθούν. Αυτό που συμβαίνει συνήθως στους δήμους είναι ότι όταν βρίσκουν κάποιους πόρους, ρίχνουν τα χρήματα από εδώ και από εκεί, χωρίς να εξυπηρετούν ένα στόχο, τον οποίο υποτίθεται ότι σιγά-σιγά πας να χτίσεις».
- Θα προτείνετε εσείς κάποιες προτεραιότητες ως προς την υλοποίηση της μελέτης;
«Βεβαίως. Θα δώσουμε ένα στρατηγικό σχέδιο στον δήμο, αλλά συγχρόνως θα εντοπίσουμε κάποια βήματα στα οποία μπορούν άμεσα να προχωρήσουν, ώστε αν υπάρξει χρηματοδότηση, ορισμένα πράγματα να υλοποιηθούν αυτήν την τετραετία. Εμείς θα δώσουμε ένα πρόγραμμα έργων που θεωρητικά θα κοστίζουν πολλά χρήματα. Όλα αυτά δεν χρειάζεται να γίνουν αμέσως».
- Ποιο κρίνετε εσείς ως πρώτο και σημαντικότερο έργο σε αυτή τη διαδικασία;
«Το είπα και στην παρουσίαση της μελέτης στο δημοτικό συμβούλιο ότι κανείς θα πρέπει να ξεκινάει, κάνοντας επενδύσεις σε έργα που θα μπορούν να απολαμβάνουν όσο γίνεται περισσότεροι δημότες. Τέθηκε, δηλαδή, το θέμα, γιατί στο κέντρο του δήμου και όχι και στην περιφέρεια. Το θέμα είναι ότι αν προχωρήσεις πρώτα σε επενδύσεις στο κέντρο της πόλης, ουσιαστικά δεν απευθύνεσαι σε κάποιον που μένει δίπλα. Απευθύνεσαι σε όλους γιατί θέλεις να κάνεις ένα κέντρο ελκυστικό, τόπο αναφοράς για όλους τους κατοίκους του δήμου, καθώς όλοι είναι χρήστες του κέντρου του. Από εκεί πρέπει να ξεκινήσουμε, πρώτον γιατί απευθύνεται σε όλους και δεύτερον γιατί αντιμετωπίζει τα μεγαλύτερα προβλήματα λόγω συσσώρευσης αυτοκινήτων, ανθρώπων και δραστηριοτήτων. Λειτουργεί ουσιαστικά ως ένας κόμβος που όλοι συγκλίνουν εκεί. Η μοναδική λύση σε τέτοιες περιπτώσεις είναι να κρατήσεις όλους αυτούς που συγκλίνουν εκεί, λίγο πιο απ έξω. Να δώσεις λύσεις στο εσωτερικό του κόμβου δεν γίνεται. Οπότε ο κόμβος μπορεί να λειτουργήσει καλύτερα πιο αποφορτισμένος».
- Πόσο πιο μακριά από το κέντρο, δηλαδή;
«Σε μια απόσταση τέτοια που να μπορούν οι χρήστες του αυτοκινήτου να συνεχίσουν με τα πόδια τους και να φτάσουν στις διάφορες δραστηριότητες. Μιλάμε για μια απόσταση 200-300 μέτρα. Βεβαίως, αλλάζει η νοοτροπία σε σχέση με αυτό που έχουμε συνηθίσει μέχρι σήμερα να πηγαίνουν και να παρκάρουν απ έξω, αλλά κάθε σταθμευμένο αυτοκίνητο που βλέπει ένας μαγαζάτορας απ έξω από το μαγαζί του δεν πρέπει να το βλέπει ως ένα πελάτη που μπήκε μέσα. Πρέπει να βλέπει ότι δέκα πελάτες που θα ήθελαν να έρθουν, δεν μπόρεσαν, αλλά και ως μια υποβάθμιση του γενικότερου περιβάλλοντος στο οποίο βρίσκεται στο μαγαζί του. Το θέμα είναι αυτή η φιλοσοφία να εφαρμοστεί, όπως εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο. Δεν τη βγάλαμε εμείς τώρα ξαφνικά από το μυαλό μας. Στον κυκλοφοριακό σχεδιασμό αυτό είναι μονόδρομος. Ή αυτό ή δεν κάνεις τίποτα».
- Το αυτοκίνητο, λοιπόν, έξω από το κέντρο ως βασική σας φιλοσοφία Τι θα γίνει όμως με τη στάθμευση των κατοίκων του κέντρου και με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν και εσωτερικοί χώροι στάθμευσης στις οικίες;
«Δεν λέμε να φύγουν όλα τα αυτοκίνητα, αλλά όσο γίνεται να το επιχειρήσουμε. Δεν θέλουμε να υπάρξει πρόβλημα στην τροφοδοσία των καταστημάτων, για παράδειγμα, αλλά να υπάρξει μια τάξη, κάποιοι κανόνες. Δυστυχώς, είναι γεγονός ότι υπάρχουν σπίτια που δεν έχουν θέσεις στάθμευσης. Από την άλλη πλευρά, ξέρουμε ότι κάθε μέρα που περνάει προστίθενται κι άλλα αυτοκίνητα. Κάπου πρέπει και ο κάτοικος να συσχετίσει την ιδιοκτησία του αυτοκινήτου με το χώρο που διαθέτει για στάθμευση. Υπάρχει κόσμος που ζει στα κέντρα ευρωπαϊκών πόλεων και επειδή μπορεί να κυκλοφορεί με δημόσια συγκοινωνία, με ποδήλατο ή να περπατάει χωρίς κίνδυνο κι επειδή δεν μπορεί να παρκάρει, δεν έχει αυτοκίνητο ή τουλάχιστον υπάρχουν λιγότερα αυτοκίνητα. Εδώ πέρα το μήνυμα που δίνουμε στους Έλληνες και στους Αθηναίους ειδικότερα, είναι γενικά παίρνετε αυτοκίνητα, δεν υπάρχει πρόβλημα πού θα το βάλετε. Κάπου θα το βάλετε, στον κήπο, στο παρτέρι, στη νησίδα, στο πεζοδρόμιο. Θεωρούν, δηλαδή, ότι δεν υπάρχει ζήτημα να σκεφτούμε, ωραία παίρνω ένα αυτοκίνητο, αλλά πού θα το βάλω; Αν δεν υπάρχει αυτό το ερώτημα, τότε ο αριθμός αυτοκινήτων που χρειάζεται ο καθένας είναι άπειρος. Δεν τελειώνει ποτέ αυτό το θέμα».
- Σκεφτόσαστε ένα παράλληλο σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης που θα μπορούσε να βελτιώσει τις συνθήκες στο κέντρο της πόλης;
«Θα μπορούσε να υπάρξει ένα τέτοιο σύστημα το οποίο έχει κάποια πλεονεκτήματα. Πρώτα απ όλα διώχνει εκείνα τα αυτοκίνητα που παρκάρουν με το μήνα ή διώχνει εκείνα τα αυτοκίνητα όσων εργάζονται και τα αφήνουν εκεί όλη την ημέρα, χωρίς να μπορούν να παρκάρουν κάποιοι άλλοι για μικρότερο διάστημα. Το άλλο πλεονέκτημα είναι ότι με ένα σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης μπορείς να προσδιορίσεις συγκεκριμένες θέσεις για κατοίκους που αλλιώτικα κινδυνεύουν να μη βρίσκουν θέσεις να παρκάρουν. Επομένως, με την ελεγχόμενη στάθμευση μπορείς να βάλεις μια τάξη. Τώρα, τι είδους τάξη θα βάλεις, εξαρτάται από το στόχο που επιλέγει κανείς. Υπάρχουν συστήματα και συστήματα. Μπορεί να είναι μια ελεγχόμενη στάθμευση που να έχει στόχο να μαζέψει χρήματα. Μπορεί να είναι ένα σύστημα με στόχο να βελτιώσει την εναλλαγή των αυτοκινήτων στην ίδια θέση. Υπάρχουν πολλές πολιτικές. Γενικά είμαι θετικός στην ελεγχόμενη στάθμευση, αλλά το θέμα είναι δει κανείς τι πολιτική εφαρμόζει με αυτήν».
- Τι ακριβώς προτείνετε σε επίπεδο πεζοδρομήσεων;
«Εντοπίσαμε με τους συνεργάτες μου κάποιες διαδρομές. Στο κέντρο είδαμε την πλατεία στην οδό Στροφυλίου όπου βρίσκεται και η εκκλησία της Ευαγγελίστριας. Αυτός είναι ένα χώρος βιτρίνα για την πόλη.
Αυτός πρέπει να αναπλαστεί και πράγματι εκεί εισηγούμαστε πεζοδρόμηση. Αυτή η διαδρομή που συνεχίζεται παράλληλα με την Ελ. Βενιζέλου από τη μέσα πλευρά, μπορεί να φτάσει μέχρι τα σχολεία και το χώρο που ανήκει στον ΤΑΠ-ΟΤΕ. Μια άλλη πολύ σημαντική διαδρομή είναι αυτή της οδού Βάρναλη, η οποία οδηγεί στην πλατεία 28ης Οκτωβρίου και χρειάζεται να αναβαθμιστεί και να γίνει ήπιας κυκλοφορίας, προκειμένου να συνδεθεί η πλατεία με το κέντρο. Πάνω από την Ελ. Βενιζέλου η οδός Βάρναλη έχει ενδιαφέροντα γεωμετρικά χαρακτηριστικά. Εκεί δεν υπάρχουν χρήσεις εμπορίου, αλλά καλό είναι αυτή η διαδρομή που προτείνουμε να διεισδύει και στην πάνω πλευρά της πόλης. Το φανταζόμαστε από την κεντρική νησίδα έως το ένα πεζοδρόμιο να είναι πλήρης πεζόδρομος, ώστε να μπορεί και ο κάτοικος της επάνω πλευράς να κατεβαίνει με τα πόδια του ευχάριστα μέχρι το κέντρο. Το άλλο τμήμα να λειτουργεί για το αυτοκίνητο».
- Από την εμπειρία σας εκπόνησης μελετών σε άλλους δήμους της Ελλάδας, τι συμβαίνει όταν έρχεται το κρίσιμο στάδιο της υλοποίησης;
«Οι εφαρμογές στην Ελλάδα είναι γνωστό ότι είναι πολύ περιορισμένες. Όχι ότι δεν υπάρχουν μελέτες. Είναι ότι υπάρχει μια νοοτροπία εξαιρετικά εχθρική, μια νοοτροπία του 50. Γενικά στην Ελλάδα τα πράγματα προχωρούν πολύ αργά. Φαντάζομαι ότι σ ένα βαθμό επηρεαζόμαστε από το γεγονός ότι ταξιδεύουμε πλέον συχνά και βλέπουμε τι θα πει ευρωπαϊκή πόλη. Έχουμε κάποια καλά παραδείγματα και θεαματικά μερικές φορές, όπως είναι η πεζοδρόμηση της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, της Αποστόλου Παύλου ή της Ερμού στην Αθήνα, που ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη κι έχουν γεμίσει κόσμο αυτοί οι δρόμοι. Οι έμποροι που διαμαρτύρονταν στο παρελθόν γνωρίζουν πλέον ότι υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός εν δυνάμει πελατών, οι οποίοι θέλουν να συνδυάσουν τα ψώνια με τη βόλτα τους. Η λογική του παρκάρω έξω από συγκεκριμένο μαγαζί, ψωνίζω και φεύγω, δεν ισχύσει πια. Σήμερα κανείς δεν αμφισβητεί την αναγκαιότητα των αναπλάσεων. Το θέμα είναι ότι έχουμε ένα τρόπο ζωής και συνήθειες που θέλουν λίγο χρόνο να τις αλλάξουμε. Φοβόμαστε το διαφορετικό, μας λείπει και η φαντασία. Δε νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που δεν καταλαβαίνει πόσο σημαντικό είναι για την επιβίωσή μας το να φαρδύνουν κάποια πεζοδρόμια, να πεζοδρομηθούν κάποιοι δρόμοι, να μπορούμε να κινούμαστε με το ποδήλατο, να αυξήσουμε το πράσινο. Τα νούμερα είναι αμείλικτα και τα γνωρίζουμε. Ξέρουμε τι εισπνέουμε κάθε μέρα σε μικροσωματίδια για παράδειγμα και τι σημαίνει αυτό σε επίπεδο υγείας. Υπάρχει μια τάση αυτοκτονίας αλλά όσο και να υπάρχει αυτή, μια οργανωμένη Πολιτεία και συγκεκριμένα στη δική μας περίπτωση ένας δήμος, έχουν υποχρέωση να προστατεύουν τους πολίτες».
- Για την Ελ. Βενιζέλου σε ποια έκταση προτείνετε την υπογειοποίησή της;
«Προφανώς θα πρέπει να περιλαμβάνει και το δύσκολο κόμβο με τη Χαρ. Τρικούπη. Αυτό χρειάζεται μια ειδική μελέτη για να το προσδιορίσεις ακριβώς. Αλλά δεν υπάρχει άλλη λύση. Ουσιαστικά έχουμε ένα αυτοκινητόδρομο, την Κηφισίας, που καταλήγει σε μια στενωπό στα όρια της Νέας Ερυθραίας. Στο κάτω-κάτω, όσο περνάνε τα χρόνια πια, αυτού του είδους τα έργα κοστίζουν και λιγότερο, λόγω τεχνογνωσίας και τεχνολογίας που υπάρχει».
κ. Βλαστός μας είπε ειδικότερα για την αναθεώρηση του ΓΠΣ σε σχέση με τη μελέτη του ΕΜΠ αλλά και για το θέμα της επέκτασης των ΗΣΑΠ στην πόλη μας, θέμα για το οποίο ο ίδιος επισημαίνει ότι θα πρέπει ο δήμος μας να διεκδικήσει αντισταθμιστικά έργα από τους αρμόδιους φορείς και τα οποία εντάσσονται στη λογική της μελέτης που εκπονείται:
http://sepik.net/nea/wp-content/245-sxedi_pezodromisis.jpg
Ο δήμος να διεκδικήσει αντισταθμιστικά έργα για την επέκταση των ΗΣΑΠ»
- Είναι αναγκαίο η μελέτη που εκπονείτε να προβλεφθεί και να ενταχθεί στο πλαίσιο αναθεώρησης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου που προωθεί ο δήμος μας;
«Την έχουμε υπόψη μας τη μελέτη για την αναθεώρηση του ΓΠΣ. Εκεί όπου υπάρχει ένα ζήτημα να εισηγηθούμε κάτι διαφορετικό, θα το κάνουμε. Προς το παρόν δεν έχουμε εντοπίσει κάποια αντίφαση σε αυτά που αποδέχεται το δημοτικό συμβούλιο και σε αυτά που πάμε να κάνουμε εμείς. Ουσιαστικά εντοπίζεται ένα κέντρο για το οποίο δεν έχουμε κάποια αντίρρηση και το οποίο εμείς πάμε να το εξυπηρετήσουμε κυκλοφοριακά. Βεβαίως, εννοείται ότι πρέπει να υπάρχει μια συμβατότητα των δυο μελετών. Επί της αρχής δεν υπάρχει κάποια αντίρρηση. Τα πιο κρίσιμα είναι τα κυκλοφοριακά γιατί είναι άμεσα. Έχουμε πρόβλημα από τη ρύπανση, το θόρυβο, τα ατυχήματα και αυτά πρέπει να βρουν απάντηση άμεσα. Πολλές φορές τα πολεοδομικά θέματα είναι και πιο μακροπρόθεσμα».
- Το θέμα της επέκτασης των ΗΣΑΠ στη Νέα Ερυθραία και η δημιουργία υπόγειου σταθμού στο κέντρο της πόλης με ποια άλλα έργα θα πρέπει να συνδυασθούν;
«Υπήρξε ένας προβληματισμός στο δημοτικό συμβούλιο για την επιβάρυνση του κέντρου με αυτοκίνητα λόγω της δημιουργίας του σταθμού. Κατά την άποψή μας πρόκειται για ένα σημείο, όπως επισημάναμε και νωρίτερα για το κέντρο της πόλης, όπου θα πρέπει να κρατιούνται τα αυτοκίνητα πιο μακριά, σε μια απόσταση. Είναι μια ευκαιρία για να γίνουν αναπλάσεις στη γύρω περιοχή και ο κόσμος να περπατάει. Πρόκειται για μια ισχυρή δημόσια συγκοινωνία, η οποία προσελκύει κόσμο. Πρόκειται για μια ευκαιρία για την πόλη, μια επένδυση. Το θέμα είναι να αξιοποιηθεί σωστά. Αν δεν αξιοποιηθεί σωστά και δεν ασχοληθούμε καθόλου με το τι θα συμβαίνει έξω από το σταθμό, θα υπάρχει πρόβλημα. Δυστυχώς, έχουμε το κακό παράδειγμα σταθμών του Μετρό που έγιναν στην Αθήνα και οι αρμόδιοι φορείς δεν ασχολήθηκαν με το πώς συγκλίνει ο κόσμος σε αυτούς. Τα όσα θα προτείνουμε βρίσκονται σε άμεση συνάρτηση και με αυτό το θέμα. Πρέπει ο Δήμος Νέας Ερυθραίας να διεκδικήσει από τους αρμόδιους φορείς, ΗΣΑΠ και ΥΠΕΧΩΔΕ, αντισταθμιστικά έργα. Υπάρχει το προηγούμενο του Τραμ, όπου δόθηκαν πολλά λεφτά σε γειτονικούς δήμους για έργα ανάπλασης που δεν είχαν άμεση σχέση με το Τραμ».
Γιώργος Κανελλόπουλος
gnell68@yahoo.com