Το πετάλι και οι ρόδες του ποδηλάτου, υπόσχονται πολλά…
Κανένα άλλο μέσο μετακίνησης δεν προσφέρει την αίσθηση απόλυτης ελευθερίας και ανεξαρτησίας που προσφέρουν δύο πραγματικά αυτό - κινούμενες ρόδες, με το πρώτο συνθετικό της λέξης να αναφέρεται όχι μόνο στο μέσο, αλλά και στον ίδιο τον αναβάτη. Στη Θεσσαλονίκη, η χρήση του ποδηλάτου είναι ως μέσo μετακίνησης ανύπαρκτη ή περιορισμένη σε βαθμό γκετοποίησης, ενώ τείνει να εξαφανιστεί και ως παιχνίδι για τους μικρούς του λάτρεις.
O λόγος είναι απλός και συνοψίζεται σε μια λέξη: αυτοκίνητο. Είναι πραγματικά κρίμα, το ότι η πλειοψηφία των κατοίκων αυτής της πόλης καταξοδεύεται χρονικά, ψυχικά και σωματικά κλεισμένη μέσα σε Ι.Χ. και μέσα μαζικής μεταφοράς, βιώνοντας όλο και περισσότερο τη μιζέρια και την απόγνωση της καθημερινότητας, χωρίς να έχει νοιώσει ποτέ την αίσθηση ελευθερίας του να κινείσαι με ταχύτητα μέσα στο χάος της Θεσσαλονίκης, βασισμένος σε ένα μέσο που πάει πραγματικά παντού. Ή, έστω, την χαρά που προσφέρει μια ποδηλατάδα στην παραλία.
Ξέρουμε πολύ καλά, ότι η επικράτηση του Ι.Χ. αυτοκινήτου δεν είναι καθόλου άσχετη με την επικράτηση της κουλτούρας της ιδιώτευσης, του μανιακού καταναλωτισμού, του νεοσυντηρητικού καθωσπρεπισμού, της πλήρους αδιαφορίας για δημιουργία κατάλληλων υποδομών στα μέσα μαζικής μετακίνησης, ενώ παράλληλα διευκολύνεται, με υποδομές και ρυθμίσεις, η χρήση του Ι.Χ., ενός ακόμα μέσου της κυριαρχίας του καπιταλιστικού συστήματος και όλων των εξουσιαστικών του δομών και πρακτικών.
Εξάλλου, είναι γεγονός πως η κατοχή συγκεκριμένων τύπων αυτοκινήτων ταυτίζεται με συγκεκριμένη θέση στο κοινωνικό στερέωμα (και μέσα από τη διαστρεβλωμένη λογική του συστήματος, με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου). Υπάρχει, κατά συνέπεια, μια μαζική αλλοτριωτική παράνοια, εξαιτίας αυτού του φαντασιακού σχήματος: Αν κάποιος αγοράζοντας ένα αυτοκίνητο αγόραζε απλά και μόνο ένα μεταφορικό μέσο, τότε τα αυτοκίνητα θα ήταν εξαιρετικά πιο μικρά, πιο απλά, λιγότερο διαφοροποιημένα σε τύπους και μάρκες και κυβικά και άλογα και γαϊδούρια που τα οδηγούνε. Δυστυχώς, όταν κάποιος αγοράζει ένα αυτοκίνητο αγοράζει, ανάλογα με το ποσό που θα δώσει (τα πάντα στην εποχή μας μετρώνται έτσι), κύρος (το γνωστό σηματάκι που μοιάζει με το σήμα της ειρήνης), κοινωνικότητα (έχω κι αυτοκίνητο πάμε καμιά βόλτα;), ασφάλεια (στην Ε.Ε. το 2001 υπήρξαν 50.000 νεκροί από τροχαία ατυχήματα), άνεση (δεν είναι το ίδιο να είσαι στριμωγμένος σαν σαρδέλα σε ένα αστικό, με το να κάθεσαι αναπαυτικά στο τιμόνι, στο μποτιλιάρισμα, ακούγοντας τον αγαπημένο σου σταθμό στο ράδιο, που σε ενημερώνει γι αυτό το μποτιλιάρισμα!) και δευτερευόντως, ένα μεταφορικό μέσο. Ωστόσο, αν το δεχτούμε μόνο ως μεταφορικό μέσο, η πραγματικότητα είναι ότι ένα μεγάλο τμήμα των αποστάσεων μέσα στην πόλη της Θεσσαλονίκης μπορεί να διανυθεί πολύ εύκολα και αβίαστα με το ποδήλατο, από τους περισσότερους, ανεξαρτήτως ηλικίας ή σωματικής υγείας. Και το σημαντικότερο: πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι με το αυτοκίνητο.
Δεν έχουμε ούτε την διάθεση, ούτε την δυνατότητα να παραστήσουμε τους παντογνώστες και τους ποδηλατοπροφήτες, ούτε τρέφουμε αυταπάτες σχετικά με την απήχηση των ιδεών μας και τη μίμηση των πρακτικών μας. Ύπάρχει όμως από μέρους μας ένα βαθύτατο συναίσθημα αγανάκτησης απέναντι στην κουλτούρα του αυτοκινήτου, το κυρίαρχο σύστημα μετακίνησης αλλά και το κυρίαρχο σύστημα γενικότερα, καθώς και μια αποφασιστική διάθεση να πάρουμε πίσω αυτό που μας ανήκει: το έδαφος κάτω από τα πόδια μας και απαιτούμε τον σεβασμό που μας αρμόζει.
Δεν ζητούμε την κατάργηση του αυτοκινήτου, κάτι τέτοιο δεν είναι ούτε απαραίτητο, ούτε εφικτό. Ζητούμε, όμως, το δικαίωμα στη χρήση των δρόμων και των πεζοδρομίων, το οποίο έχει αφαιρεθεί από το ποδήλατο, τα Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες και σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και από τους πεζούς. Γιατί μπορεί να έχουμε επιλέξει το ποδήλατο ως μέσο μετακίνησης και τρόπο ζωής, η έλλειψη όμως κατάλληλου σχεδιασμού, η οδική συμπεριφορά των οδηγών αυτοκινήτων και η ύπαρξη παρκαρισμένων αυτοκινήτων κυριολεκτικά παντού, κάνουν την μετακίνηση μας επικίνδυνη τόσο για εμάς τους ίδιους, όσο και για τους πεζούς, όταν αναγκαζόμαστε να διασχίσουμε πεζοδρόμια, επειδή για πολλούς οδηγούς είμαστε αόρατοι.
Τέλος, δε ζητούμε τίποτα από κανένα κρατικό φορέα, οποιασδήποτε βαθμίδας –απευθυνόμαστε αποκλειστικά και μόνο στους κατοίκους της Θεσσαλονίκης.
Ζητούμε: Να σταματήσει επιτέλους το παρκάρισμα πάνω σε ράμπες για Άτομα Με Ειδικές Ανάγκες. Αν οι οδηγοί δεν σκέφτονται ότι κλείνουν το δρόμο σε ποδηλάτες (και πεζούς, αφού συνήθως οι ράμπες βρίσκονται σε σημεία διαβάσεων), ας συνειδητοποιήσουν τουλάχιστον ότι προκειμένου οι ίδιοι να βρουν μια θεσούλα στο μέσο τους, αφαιρούν με τη ρατσιστική τους αδιαφορία ή άγνοια το δικαίωμα στη μετακίνηση και την ίδια τη διαβίωση από όσους έχουν, ούτως ή άλλως, προβλήματα κίνησης. Και αν δεν τους ενδιαφέρει τίποτα από τα παραπάνω, γιατί δεν τους το επιτρέπει η μικροαστική τους κουλτούρα, τότε ας σκεφτούν από τώρα το ενδεχόμενο και ας μην τους φανεί περίεργο, σύντομα δρόμος μας να γίνει το καπό του αυτοκινήτου τους… Να σταματήσει το παρκάρισμα στην παραλία (που στο ύψος του Μεγάρου Μουσικής έχει κλείσει τελείως), σε πλατείες και πεζόδρομους. Είπαμε, θέσεις δεν υπάρχουν, είναι απόλυτα κατανοητή η αγωνία για την τύχη των αυτοκινήτων που ψάχνουν πάρκινγκ στο κέντρο της πόλης, αλλά η κατάσταση είναι γνωστή εκ των προτέρων, οπότε μήπως θα έπρεπε να μην επιλέγεται εξ’ αρχής το αυτοκίνητο; Πεζοί, ποδηλάτες και σκυλιά της πλατείας (τα μόνα ουσιαστικά που σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση αντιδρούν με τον τρόπο τους), δεν πρόκειται να ανεχτούμε άλλο τους χυδαίους οδηγούς που επιμένουν να διασχίζουν τη Ναυαρίνου με το αυτοκίνητό τους προκειμένου να κόψουν δρόμο, ακολουθώντας εκνευριστικά τον κόσμο που κάνει τη βόλτα του και κορνάροντας για να περάσουν. Αφού μας έχετε πάρει τους δρόμους και τα πεζοδρόμια, αφήστε μας τουλάχιστον τους τελευταίους χώρους που δικαιωματικά μας ανήκουν. ΤΟ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟ ΣΑΣ ΣΤΟ ΔΡΟΜΟ.
Να μειωθεί η κυκλοφορία των αυτοκινήτων, αφού η κατάσταση που βιώνουμε πλέον ανεξάρτητα από μέρες, ώρες, συνθύκες, έχει γίνει αφόρητη για όλους ανεξαιρέτως. Ας σκεφτούμε, ότι πέρα από τη συνήθεια και την “ευκολία” (αν μπορεί να χαρακτηριστεί έτσι), υπάρχει και ο σεβασμός προς τους συνανθρώπους μας και προς το –ήδη καταπονημένο- περιβάλλον, ο οποίος στην τελική αντανακλάται και στους ίδιους τους εαυτούς μας. Για την μόλυνση δεν χρειάζεται καν να επεκταθούμε, βλέπούμε το αυτοκίνητο στις γκρίζες από το καυσαέριο πολυκατοικίες, το μυρίζουμε στον αέρα με τα καμένα του λάδια, το ακούμε καθημερινά να περνάει δίπλα μας με την μηχανή του να μουγκρίζει .
Πιο πολλά ποδήλατα στους δρόμους! Ο μόνος τρόπος να τους δείξουμε ότι υπάρχουμε, είναι να κυκλοφορούμε ανάμεσά τους. Με ομαδικές ποδηλατάδες, ποδηλατοπορείες και διεκδίκηση των αυτονόητων, ώστε να μην υπάρχει πια το χάος των δρόμων. Όσο για το νομάρχη που ισχυρίζεται πως οι ποδηλάτες μπορούμε άνετα να κυκλοφορούμε στις λεωφοριολωρίδες, το μεσαίο δάκτυλο του χεριού μας θα είναι πάντα υψωμένο…
Το ποδήλατο είναι η μόνη άμεσα διαφαινόμενη ελπίδα για βελτίωση της μετακίνησης και των συνθηκών ζωής στους δρόμους μιας πόλης, όπου κυρίαρχος και δυνάστης όλων μας είναι το αυτοκίνητο και οι συνθήκες που έχει δημιουργήσει η χρήση του. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε για τη θεσμοθετημένη “Μέρα Χωρίς Αυτοκίνητο” για να θυμηθούμε τη χαρά του ποδηλάτου ή να ξεχυθούμε στους δρόμους της πόλης διεκδικώντας τους. Είναι πολύ απλό, το να εφαρμόσουμε τη χρήση του στην καθημερινότητά μας και να διεκδικήσουμε σιγά-σιγά όλο και περισσότερες μέρες χωρίς αυτοκίνητο, χωρίς άγχος, χωρίς χαμένο χρόνο, ο καθένας για τον εαυτό του και για τους άλλους. Αυτό και μόνο, είναι μια πολύ καλή αρχή.
Σε μια πόλη που μποτιλιάρεται στη μιζέρια της ψεύτικης ευημερίας και πνίγεται στο νέφος της μαζικής αποχαύνωσης και του λαϊκισμού, εμείς θα ισορροπούμε με ορθοπεταλιές προς τ’ Όνειρο και την Ουτοπία, εφαρμόζοντας έτσι τις δικές μας “ανεφάρμοστες” λύσεις.
Για να μπορέσουμε να πάρουμε μια βαθιά ανάσα ελευθερίας και να επανακτήσουμε τη σχέση μας με το δρόμο, ως πεδίο συλλογικότητας, επαφής, πραγματικής ζωής…
ΠΟΔΗΛΑΤΟΠΟΡΕΙΑ
Πέμπτη 6/4/06 4:00 ΚΑΜΑΡΑ
Η «Κυκλουτοπία» βρίσκεται κάθε Τρίτη στις 6 το απόγευμα, στο χώρο της κατάληψης «ΦΑΜΠΡΙΚΑ ΥΦΑΝΕΤ», Ομήρου με Περδίκα - Κάτω Τούμπα.