Mητροπολιτικό δίκτυο ποδηλατικών διαδρομών:
Mικρά αλλά σημαντικά βήματα για την εξάλειψη της αβίωτης κινητικότητας
Πριν δέκα χρόνια ένα τέτοιο άρθρο θα ξεκινούσε επιχειρηματολογώντας υπέρ του ποδηλάτου με σκοπό να πείσει τους πιθανούς ενδιαφερόμενους να δοκιμάσουν κι αυτό το μέσο μετακίνησης. Σήμερα, τα δεκάδες χιλιάδες ποδήλατα που κυκλοφορούν ήδη στις πόλεις, καθιστούν οποιαδήποτε αντίστοιχη επιχειρηματολογία περιττή. Έχει φτάσει η στιγμή να μπούμε στο δια ταύτα. Στο να ασχοληθούμε με τη βελτίωση των συνθηκών μετακίνησης όλων αυτών των ποδηλατών και όσων πρόκειται να τους ακολουθήσουν.
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μια σχετικά ευχάριστη θέση. Κάποιες από τις διεκδικήσεις των ποδηλατών έχουν ικανοποιηθεί ή είναι σε φάση υλοποίησης.
1. Επιτρέπεται η μεταφορά ποδηλάτων στο μετρό.
2. Έχει ψηφιστεί στο Ρυθμιστικό του 2014 το μητροπολιτικό Δίκτυο Ποδηλατικών Διαδρομών, ένα δίκτυο ποδηλατοδρόμων, μεγάλου μήκους που συνδέουν περιοχές μεταξύ τους. Το δίκτυο θα αποτελεί τον κορμό των επιμέρους τοπικών παρεμβάσεων που ήδη γίνονται από τους δήμους, προσδίδοντάς τους την απαραίτητη συνοχή που αυτή τη στιγμή απουσιάζει.
Η υλοποίηση του συγκεκριμένου δικτύου αποτελεί την κύρια διεκδικητική μέριμνα όλων των ποδηλατών της Αθήνας, καθώς μάλιστα το δίκτυο προέκυψε και από δικές τους πρωτοβουλίες και ενέργειες. μέχρι σήμερα έχει σχεδόν ολοκληρωθεί το τμήμα Θησείου – μοσχάτου, το οποίο ήδη χρησιμοποιείται με εξαιρετική επιτυχία από ποδηλάτες αλλά και πεζούς όλων των ηλικιών, φύλων και φυλών καθώς και από Άτομα μειωμένης Κινητικότητας.
Η σαφής του χάραξη, που ενώνει πολυσύχναστα πολεοδομικά κέντρα και πόλους έλξης, καθιστά το έργο ζωντανό και αγαπητό από τον κόσμο που ποδηλατεί ή και περπατά κατά μήκος του. Η αξία και η αναγκαιότητα του έργου δικαιώνεται στην πράξη και απαιτείται η συνέχισή του. Ήδη είναι ώριμη η δημοπράτηση του αντίστοιχου βόρειου άξονα και είναι απαραίτητο να ξεκινήσει η υλοποίησή του το ταχύτερο δυνατόν. Δεν είναι, όμως, ένα έργο αρκετό από μόνο του να επιφέρει μια σημαντική αλλαγή στο περιβάλλον.
Λείπει μια σαφής δέσμευση σταδιακής υλοποίησης ολόκληρου του Δικτύου από τη μεριά της πολιτείας, που να εκφράζεται με συγκεκριμένες στοχευμένες ενέργειες. Για την ολοκλήρωση του έργου απαιτούνται τα εξής:
1. Στρατηγική μελέτη σκοπιμότητας και εφικτότητας:
Χρειάζεται μια μελέτη εφικτότητας, που να διερευνά ποια τμήματα του δικτύου είναι εύκολα προς υλοποίηση σε σχέση με κυκλοφοριακά και γραφειοκρατικά προβλήματα. Εξίσου χρειάζεται μια μελέτη σκοπιμότητας που να ιεραρχεί ποια τμήματα είναι πιο αναγκαίο να υλοποιηθούν άμεσα και ποια μπορούν να γίνουν αργότερα. Ειδικά η τελευταία είναι κομβική. Είναι σημαντικό να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση του δικτύου με κύριο άξονα τη μέριμνα για το παιδί (και γενικά όσους είναι αδύνατο να κυκλοφορήσουν αλλιώς στην πόλη), τον πεζό και τον ποδηλάτη με αυτή τη σειρά ιεράρχησης. Αντίθετα η χωροθέτηση ποδηλατοδρόμων σε πάρκα ή σε περιαστικές διαδρομές, όσο θελκτική κι αν ακούγεται, δεν αφορά τους ποδηλάτες που έχουν ανάγκη την παρέμβαση της πολιτείας για να μπορούν να μετακινηθούν με ασφάλεια στην πόλη.
2. Χρονοδιάγραμμα μελέτης και υλοποίησης:
Η Στρατηγική μελέτη πρέπει να καταλήγει σε ένα σαφές χρονοδιάγραμμα μελετών και υλοποιήσεων που να θέτει στόχο στα επόμενα χρόνια να φτιαχτεί σταδιακά το δίκτυο. Ο συνδυασμός σκοπιμότητας και εφικτότητας μπορεί να διαμορφώσει με σαφήνεια τη σειρά και τον χρόνο υλοποίησης κάθε επιμέρους τμήματος. Το χρονοδιάγραμμα μπορεί να επικαιροποιείται ανάλογα με την εξέλιξη των έργων. Είναι απαραίτητο όμως να υπάρχει ως έκφραση βούλησης για τη συνολική ολοκλήρωση του έργου.
3. Mνημόνιο συνεργασίας εμπλεκόμενων φορέων:
Mέσα από τη στρατηγική μελέτη, μπορεί να προκύψει μια λίστα εμπλεκομένων φορέων που σχετίζονται με επιμέρους σημεία του έργου ή με το σύνολό του. Απαιτείται εκ των προτέρων ένα μνημόνιο συνεργασίας, ανάμεσα σε όλους αυτούς τους φορείς, στο οποίο να δηλώνεται με σαφήνεια η βούληση υπέρβασης των διαδικαστικών προβλημάτων και των αλληλοεπικαλυπτόμενων αρμοδιοτήτων καθώς και προτάσεις για το πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί. Κύριος αρμόδιος για την υλοποίηση του δικτύου είναι η Περιφέρεια Αττικής η οποία οφείλει να πάρει και την πρωτοβουλία για την επίσπευση των διαδικασιών. Άλλοι πιθανοί εμπλεκόμενοι φορείς είναι οι Δήμοι, το ΥΠΕΚΑ, το Υπουργείο μεταφορών, η ΔΕΗ, ο ΟΑΣΑ, ο ΗΣΑΠ, το μΕΤΡΟ, ο ΟΣΕ, το ΡΣΑ κ.λπ.
4. Επιχειρησιακή μεθοδολογία:
Για την ολοκλήρωση των μελετών και της κατασκευής απαιτείται μια σαφής επιχειρησιακή μεθοδολογία που να καταγράφεται με διαγράμματα προδιαγραφών, κατασκευαστικών μεθόδων, διαδικασιών υλοποίησης και παραδοτέων προτύπων. Η μεθοδολογία μπορεί να επαναξιολογείται κατά τη διάρκεια της σταδιακής υλοποίησης του έργου, μέσα από τον έλεγχο της κατασκευής και λειτουργίας των ήδη κατασκευασμένων τμημάτων του. Αποτελεί την προϋπόθεση για την σταδιακή προκήρυξη και ανάθεση μελετών και συμβάσεων έργου σε μικρά μελετητικά και εργοληπτικά σχήματα, που με την κατάλληλη συνεργασία και συντονισμό να μελετήσουν και να κατασκευάσουν σε ένα βάθος χρόνου όλο το δίκτυο.
5. Συντονισμός:
Πίσω από τις παραπάνω ενέργειες πρέπει να υπάρχει συντονισμός, έλεγχος και παρακολούθηση των ενεργειών των επιμέρους εμπλεκόμενων φορέων, μελετητών και κατασκευαστών. Ο φορέας ή ο μελετητής που θα διαμορφώσει τη στρατηγική μελέτη και το χρονοδιάγραμμα οφείλει να είναι και ο συντονιστής του όλου εγχειρήματος. Η παρακολούθηση του έργου μπορεί να πραγματοποιείται και με συναντήσεις εργασίας ανάμεσα στους φορείς υλοποίησης αλλά και τις ποδηλατικές οργανώσεις.
Βρισκόμαστε στην κατάλληλη συγκυρία για την υλοποίηση του Δικτύου μητροπολιτικών Ποδηλατικών Διαδρομών, καθώς η κρίση, ευτυχώς ή δυστυχώς, έχει ελαφρύνει τους δρόμους από ένα μεγάλο αριθμό παρκαρισμένων αυτοκινήτων. Το κόστος του έργου είναι αμελητέο συγκρινόμενο τόσο με τα αντίστοιχα έργα για το αυτοκίνητο (που πρέπει ούτως ή άλλως να περιοριστούν) όσο και με τα τεράστια οφέλη του. Τίθεται ζήτημα προτεραιοτήτων. Χρειάζεται ιεράρχηση στόχων και συντονισμός δράσεων με μακροχρόνια στρατηγική που να αποκρυσταλλώνεται σε συγκεκριμένους ανθρώπους με συγκεκριμένες δεσμεύσεις και αρμοδιότητες. Κυρίως, όμως χρειάζονται πρωτοβουλίες από τη μεριά της πολιτείας που να κινήσουν και να επισπεύσουν τη διαδικασία υλοποίησης του Δικτύου. Οι ποδηλάτες πιέζουν προς αυτήν την κατεύθυνση.
Ηλίας Παπαγεωργίου
Αρχιτέκτων μηχανικός
Πηγή:Οικοτριβές. Τεύχος 17. 14 Ιουνίου 2015
http://oikotrives.gr/periodiko/ellada/diktyo-podilatodromon/