Μια σοβαρή απόλαυση
μια μερική ανταρσία
Μετάφραση από το
Bicycling
A Serious Pleasure
A Partial Revolt
από το www.bikesummer.org
Η ποδηλασία είναι μια φυσική πράξη, το να κινείς τον εαυτό σου με ένα ποδήλατο για απόλαυση ή χρηστικότητα. Το Bikesummer ξεκίνησε για να εστιάσει την προσοχή στην ποδηλασία ως πολιτική πράξη. Πολλοί ακτιβιστές ποδηλάτες θέλουν να αλλάξουν τον σχεδιασμό των πόλεων, τις προτεραιότητες μετακίνησης μας, και την σχέση μας με την ενέργεια και την αστική βιωσιμότητα. Ίσως το πιο σημαντικό γεγονός που κρύβεται πίσω από τον πολιτικό εναγκαλισμό μας με την ποδηλασία είναι ότι είναι απλώς ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΤΙΚΗ! Μερικοί άνθρωποι είναι καχύποπτοι για την απόλαυση ως βάση για πολιτική δράση, σίγουροι ότι η ειλικρινής πολιτική δέσμευση σημαίνει να ασπάζεσαι την σκληρή δουλειά και την θυσία. Αλλά η μαγική εξάπλωση του Critical Mass σε όλο τον πλανήτη και η αιφνίδια αύξηση στην ποδηλασία και τις σχετικές πολιτικές εκφράσεις είναι μια ακαταμάχητη απόδειξη της ισχύς της απόλαυσης ως κινητήρια δύναμη. Το Bikesummer χτίζει πάνω σε αυτό παρουσιάζοντας καθημερινά γεγονότα κατά τη διάρκεια του επόμενου μήνα που είναι ψυχαγωγικά και παιχνιδιάρικα, καθώς και δηκτικά και πολιτικά, μερικές φορές συνδυάζοντας και τα δύο στο ίδιο γεγονός!
Στον πολιτικό μας εναγκαλισμό με την ποδηλασία, και κατά προέκταση του ποδηλάτου, εγείρουμε τις θέσεις μας πάνω στην συγκοινωνία, την ενέργεια, τον πολεοδομικό σχεδιασμό, την οικολογία και τελικά πάνω στην ίδια την οικονομία. Η ποδηλασία μπορεί να ειδωθεί ως μια ριζοσπαστική απόρριψη του καπιταλιστικού ιδανικού της μετακίνησης. Δεν πληρώνουμε! Όταν ποδηλατείς εμπλέκεσαι σε μια ευφυέστατη πράξη αυτομείωσης. (Στην δεκαετία του 1970, ιταλίδες νοικοκυρές, μπουχτισμένες από τον πληθωρισμό, εισέβαλαν κατά εκατοντάδες στα σουπερμάρκετ και κατάσχεσαν φαγητό δωρεάν, οδηγώντας στη δημιουργία ενός ευρέως διαδεδομένου κινήματος αυτομείωσης). Ποδηλατώντας, τα άτομα μειώνουν δραστικά το προσωπικό κόστος ζωής και την έκταση στην οποία συνεχίζουν να συμμετέχουν στο σύστημα μετακίνησης, το οποίο σταθερά μεταφέρει πλούτο από τον πάτο σε λίγα χέρια στην κορυφή. Οι ποδηλάτες επίσης ωφελούνται από την προσωπική αυτονομία, την αλληλεγγύη, την καλύτερη υγεία, τις πρόσωπο με πρόσωπο εμπειρίες του προωθούν την κοινωνικότητα και την επικοινωνία.
Παρ’ όλα αυτά, οι υπέρμαχοι του ποδηλάτου δεν μοιράζονται μια ξεκάθαρη ομάδα ιδεών και κριτικής για το στάτους κβο (για προηγούμενα άρθρα που θέτουν μερικά από αυτά τα ζητήματα κοίτα στο δίκτυο στο www.sflandmark.com/cm). Όταν τα άτομα «αποχωρούν» από την κουλτούρα του αυτοκινήτου ποδηλατώντας, βελτιώνουν την οικονομική τους κατάσταση αποφεύγοντας τα έξοδα διατήρησης ενός αυτοκινήτου. Αλλά ακόμα και για τους πολυάριθμους ποδηλάτες που συνεχίζουν να έχουν και να χρησιμοποιούν ένα αμάξι για τα πράγματα που είναι δύσκολο να κάνεις με ένα ποδήλατο, η εξοικονόμηση χρημάτων, χρόνου και λογαριασμών γυμναστηρίων μπορεί να είναι αξιόλογη. Το να μειώνεις τη ροή μετρητών προς την GM, την Ford, την Chevron κ.α. δεν μπορεί να είναι και τόσο άσχημο από μόνο του. Αλλά όταν το κόστος ζωής έχει μειωθεί με αυτό τον τρόπο, το άτομο έχει περισσότερη ελευθερία να μειώσει ή να αλλάξει τη δουλειά του, να ξοδέψει χρόνο και χρήμα σε ελεύθερα επιλεγμένες δραστηριότητες (συχνά αποκαλούνται «χόμπι» αλλά πολύ συχνά είναι ένα είδος δουλειάς με περισσότερο νόημα). Ο αυτοέλεγχος, η αυτοεκτίμηση και η κοινωνικότητα που συνοδεύουν την ποδηλασία για πολλούς ανθρώπους, προωθούν επίσης μια αυξανόμενη κοινή συνείδηση. Οι άνθρωποι συνευρίσκονται με νέους τρόπους εκτός εργασίας, σε αυτή την περίπτωση, περνάνε χρόνο μαζί. Νέα είδη συναναστροφής, είτε γύρω από την ποδηλασία, τους κοινοτικούς κήπους*, τα εναλλακτικά μουσικά κλαμπ, οτιδήποτε, είναι αρχικές εκφράσεις της επιθυμίας μας να φτιάξουμε έναν κόσμο στον οποίο να αξίζει να ζεις. Αν μπορούσαμε να αναπτύξουμε έναν δημόσιο διάλογο πάνω στην «δουλειά που αξίζει τον κόπο» θα βρίσκαμε γρήγορα ότι η ποδηλασία είναι μια μορφή «μετακίνησης προς τη δουλειά που αξίζει τον κόπο», αλλά η χρησιμότητα συχνά σταματάει στην είσοδο του χώρου εργασίας καθώς εισερχόμαστε για να συνεχίσουμε τις κενές τελετουργίες του Πολυεθνικού Κεφαλαίου.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις του κέντρου είναι οι πραγματικοί στόχοι της μαζικής ποδηλασίας. Η μάχη για την καρδιά και το πνεύμα του πληθυσμού διακυβεύεται επίσης, αλλά είναι τόσο δύσκολο να εναντιωθείς στην ποδηλασία όσο και στην μηλόπιτα (φυσικά υπάρχουν χιλιάδες άνθρωποι που αγαπούν τα αμάξια τους όπως ένα παλιό ζευγάρι παπούτσια, ή ένα δωμάτιο, ή ακόμα και ένα υποκατάστατο σπιτιού και η υπεράσπιση του ποδηλάτου μπορεί να τους φαίνεται απειλητική). Οι πραγματικοί στόχοι είναι οι αυτοκινητοβιομηχανίες, οι εταιρίες πετρελαίου, οι ασφαλιστικές εταιρίες, όλες οι εταιρίες που έχουν συμφέροντα στις μπίζνες που κερδοφορούν από τις βιομηχανίες αυτοκινήτων και αυτοκινητόδρομων, πολλές από τις οποίες στεγάζονται στους ουρανοξύστες του κέντρου του Σαν Φρανσίσκο.
Μας αρέσει να πιστεύουμε ότι οι ηγέτες αυτής της κοινωνίας φοβούνται μια μαζική αυτομόληση προς το ποδήλατο. Υποψιάζομαι ότι δεν ανησυχούν καθόλου, και στο μέτρο που το κίνημα για την ποδηλασία παραμένει τόσο εξόφθαλμα μοραλιστικό, πρέπει να συμφωνήσω ότι δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν. Υπάρχει μια εξαπλάσια αύξηση στην ποδηλασία από τις αρχές του ‘90, αλλά πρέπει να πάει από τις λίγες χιλιάδες στις εκατοντάδες χιλιάδες για να αρχίσουν να νιώθουν ότι απειλούνται από την πτώση των πωλήσεων. Οι ποδηλάτες ως ποδηλάτες θα δυσκολευτούν πολύ να παράγουν μια συνεχόμενη πίεση πέρα από το μηνιαίο «γύρισμα της βίδας» που είναι γνωστό ως Critical Mass. Αν οι αντι-αξίες εγγενείς στην Ποδηλατική Ανταρσία μπορούν να επεκταθούν και στους χώρους εργασίας, όπου τα γρανάζια του εμπορίου μπορούν πραγματικά να σταματηθούν, θα έχουμε περισσότερη ισχύ. Αν οι αντι-αξίες εγγενείς στην Ποδηλατική Ανταρσία μπορούν να βρουν μια συνεκτική πολιτική έκφραση, ένα κίνημα μπορεί να συνασπιστεί γύρω του και μπορεί να χρησιμοποιήσει την δύναμη στην εργασία προς έναν θεμελιώδη επανασχεδιασμό του πως μετακινείται αυτή η κοινωνία ΚΑΙ τι κάνει όταν φτάσει εκεί!
Πολλές οικολογικές πολιτικές τροφοδοτούνται από την πεποίθηση ότι μπορούμε να δρούμε τοπικά ενώ σκεφτόμαστε παγκόσμια και ο καλύτερος τρόπος για να το κάνουμε αυτό είναι μέσω σχολαστικής προσοχής στις προσωπικές μας επιλογές κατανάλωσης (ποδηλασία, χορτοφαγία κλπ). Έχουμε όλοι βρεθεί, κάποια φορά, ως αποδέκτες ενός εξάψαλμου από έναν ξερόλα «σωστό επιλογέα» που μας δίνει μια διάλεξη για το κάπνισμα, την κατανάλωση κρέατος ή ακόμα και των γαλακτοκομικών, την οδήγηση αμαξιού, τι σας έτυχε εσάς; Ποια είναι η ψυχολογική και πολιτική επίδραση αυτού του είδους της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης; Ποιος αισθάνεται τι κατά τη διάρκεια αυτής της ανταλλαγής, πως αισθανθήκατε όταν σας συνέβη; Ποια είναι τα πολιτικά, ιστορικά και κοινωνικά επιχειρήματα ΥΠΕΡ μιας πολιτικής που αντιπαραθέτει τα άτομα με ηθικές επιβολές όποτε ψωνίζουν; Είναι άλλο πράγμα να υποστηρίζεις ότι μπορείς να αυξήσεις την προσωπική αυτονομία σου, την πολιτική σου επίδραση και την άμεση απόλαυση της ζωής μέσω της ποδηλασίας. Είναι ένα τελείως διαφορετικό να υποστηρίζεις άμεσα ή μέσω του τόνου της φωνής και υπαινιγμών ότι το άτομο που δεν εναγκαλίζει τις επιλογές σου είναι ηλίθιος, αφελής ή ηθικά αποτυχημένος.
Επιπλέον, τοποθετώντας τις κρίσιμες αποφάσεις της ζωής μας στο σημείο της προσωπικής κατανάλωσης αγνοεί (ενώ ενισχύει) την έλλειψη επιλογών μας στο σχήμα αυτού του κόσμου και στις επιλογές οι οποίες μας προσφέρονται (από την βασική επιστήμη και τεχνολογία μέχρι τις λεπτομέρειες του πως φτιάχνονται τα πράγματα, τι φτιάχνεται, πως μετακινούμαστε, επικοινωνούμε κλπ). Με άλλα λόγια, πηγαίνουμε στη δουλειά και αναπαράγουμε ένα κόσμο από κακές επιλογές και μετά προσπαθούμε να τον φτιάξουμε κάνοντας την λιγότερο κακή επιλογή ενώ ψωνίζουμε.
Η ποδηλασία προσελκύει πολλούς ανθρώπους για μυριάδες λόγους. Καθώς βρίσκουμε στοιχεία μοιρασμένης εμπειρίας και ευαισθησίας και τα εκφράζουμε στην πράξη, εμπλεκόμαστε σε ένα εντελώς καινούργιο πολιτικό πείραμα. Έχει ομοιότητες και αλληλεπικαλύπτεται με τους προγόνους του όπως το εργατικό κίνημα, το αντιπυρηνικό και αντιπολεμικό κίνημα, το κίνημα για την απελευθέρωση των ομοφυλόφιλων και διαποτίζεται με μερικές από τις καλύτερες υποθέσεις του New Age/Βαθιάς Οικολογίας: Η Γη είναι ένα ζωντανό πλάσμα και όλοι οι κάτοικοι της είναι κομμάτια κλειδιά σε ένα πολύπλοκο ιστό ζωής· ότι σπείρεις θα θερίσεις και γι’ αυτό πρέπει να είσαι ευγενικός (!) και άλλα. Γενικά στις μέρες μας τα κινήματα κοινωνικής αντίστασης ή κοινωνικών οραμάτων αποκτούν σάρκα και οστά μέσω των οργανώσεων των πολιτών. Το Critical Mass το οδήγησε αυτό σε ένα νέο επίπεδο από-διοργάνωσης αποφεύγοντας ακόμα και τις επιτροπές σχεδιασμού ή τους προσωρινούς συντονιστές. Οι άνθρωποι βρίσκονται πάνω στα ποδήλατα τους μια φορά το μήνα. Τι συμβαίνει όταν βρίσκονται εκεί είναι πάντα ένα μυστήριο, παρόλο που δεκάδες άνθρωποι ξέρουν τι θα ήθελαν να συμβεί!
Είναι ξεκάθαρο ότι οι μάζες των ποδηλατών έχουν τη δύναμη να μπλοκάρουν δρόμους και να σπείρουν τον όλεθρο στα αστικά τοπία, αν το επιλέξουν. Αλλά οι άνθρωποι που έρχονται να ποδηλατήσουν στο Critical Mass ή στο BikeSummer δεν είναι πιο ριζοσπάστες ή πιο οργισμένοι από τους περισσότερους ανθρώπους. Πιθανώς μοιράζονται μια κριτική της κουλτούρας του αυτοκινήτου, ίσως μια πιο γενικευμένη κριτική του παράλογου καπιταλισμού, αλλά τελικώς είναι μια κοινότητα που απαρτίζεται από αγνώστους που εμπλέκονται σε μια αποδεκτή και ειρηνική τελετουργία. Η εν δυνάμει διατάραξη από μόνη της δεν αποτελεί απειλή για τον τρόπο που λειτουργούν τα πράγματα. Η σπάνια και σποραδική σύγκρουση ή μποτιλιάρισμα εύκολα μετατρέπεται σε μια προπαγανδιστική νίκη για τις εκάστοτε εξουσίες.
Η απειλή βρίσκεται σε ένα ισχυρό κοινωνικό κίνημα που μπορεί να προκαλέσει την οργάνωση της ζωής στη βάση της, εκεί που την αναπαράγουμε κάθε μέρα, στη δουλειά. Ο πολιτιστικός εναγκαλισμός μας με το ποδήλατο είναι μέρος του να ανακαλύψουμε εκ νέου τους εαυτούς μας σε αυτοδημιούργητες κοινότητες, από τις οποίες μπορεί να αναπτυχθεί το όραμα ενός διαφορετικού τρόπου ζωής. Ως αποτέλεσμα το κοινό όραμα μας μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλύτερες πρωτοβουλίες που «προσδίδουν ουσιαστική κοινωνική ισχύ». Αλλά θα πρέπει να επεκταθεί πέρα από την ποδηλασία απλά, η οποία είναι στην καλύτερη περίπτωση μόνο ένα μικρό αλλά σημαντικό μέρος μιας μεγαλύτερης πολιτιστικής, πολιτικής και οικονομικής μεταμόρφωσης. Καθώς ποδηλατούμε μαζί κατά την διάρκεια του BikeSummer, έχουμε μια θαυμάσια ευκαιρία να κάνουμε καινούργιους φίλους, να ανακαλύψουμε καινούργιες ιδέες και να εξερευνήσουμε νέα οράματα του πως θα μπορούσε να είναι η ζωή. Η ποδηλασία έκανε πολλά πράγματα την τελευταία μισή δεκαετία, αλλά έχει ακόμα πολύ δρόμο για να αλλάξει τη ζωή!
Chris Carlsson, 11 Ιουλίου 1999
ο Chris Carlsson στο Burning Man Festival