Είμαστε όλοι «ποδηλάτες»! Ή μήπως όχι;

ΠΟΛΗ 28.02.2015
Είμαστε όλοι «ποδηλάτες»! Ή μήπως όχι;
ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ*
Oσοι χρησιμοποιούμε ποδήλατο είμαστε πολίτες που έχουμε κάνει μια συγκεκριμένη επιλογή για τις μετακινήσεις μας.

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:Γράμμα από την πόλη μου

Α​​ναρωτιέμαι καμιά φορά γιατί όλο και περισσότεροι –γιατί όλοι δηλαδή– δεν χρησιμοποιούν ποδήλατο για τις μικρές, καθημερινές τους μετακινήσεις και σκέφτομαι πως ένας από τους λόγους είναι η κακή χρήση της λέξης «ποδηλάτης».

Προσωπικά –για κάποιον δηλαδή που ασχολείται με τον χώρο του ποδηλάτου επαγγελματικά τα τελευταία 17 χρόνια της ζωής του– ποδηλάτες είναι ο Γιάννης Ταμουρίδης ή ο Alberto Contador. Οι αθλητές δηλαδή που κάνουν επαγγελματικά ποδήλατο. Που είναι η δουλειά τους. Οπως ποδοσφαιριστής δεν είναι ο πιτσιρίκος που παίζει μπάλα, αλλά ο... (δυστυχώς δεν μου ’ρχεται κανένας) και τενίστας ο Ναδάλ. Δεν είμαι τενίστας δηλαδή επειδή λιώνω το καλοκαίρι στη ρακέτα ούτε ποδηλάτης επειδή κατεβαίνω την Πατησίων για να πάω για καφέ.

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή: Πριν από 120 χρόνια περίπου, στην Ευρώπη και στην Αμερική οι δρόμοι ήταν για τα ποδήλατα (και πριν από αυτό για τις άμαξες) αλλά και για τους πεζούς.

Χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες έντονου λόμπινγκ και πολλά δισ. σε διαφημιστικές καμπάνιες για να βγουν όλοι οι ανταγωνιστές από τη μέση και να ανακηρυχθεί αδιαμφισβήτητος νικητής το αυτοκίνητο. Kαι το τσιγάρο, αν το σκεφτούμε καλύτερα. Διότι ο πρωταγωνιστής, για να είναι αρκετά cool, έπρεπε να οδηγεί και να καπνίζει. Οσο πιο απερίσκεπτα έκανε το πρώτο και όσο περισσότερο το δεύτερο, τόσο καλύτερα. Και τα κορίτσια... έλιωναν για κάποιον που κινδύνευαν ανά πάσα στιγμή να τις σκοτώσει με την οδήγησή του και πιθανότατα θα πέθαινε πριν από τα 50 από καρκίνο των πνευμόνων. Αλλά χαλάλι, αφού ήταν άντρας... Ας αφήσουμε όμως τα ιστορικά και ας επιστρέψουμε στην πραγματικότητα.

Οταν κάποιοι, λίγοι στην αρχή, πολίτες ευρωπαϊκών κυρίως πόλεων αλλά και των ΗΠΑ άρχισαν να ανακαλύπτουν ότι το ποδήλατο θα μπορούσε και πάλι να γίνει μια εναλλακτική –τι πιο λογικό να μη χρησιμοποιείς ένα μέσο που κάνει θόρυβο και καταναλώνει βενζίνη για να πας 2 χιλιόμετρα πιο πέρα– ήταν τόσο «εξοργισμένοι» που άρχισαν να λειτουργούν ακτιβιστικά: Στο Σαν Φρανσίσκο μαζεύονταν στην κορυφή των λόφων και άφηναν ένα αυτοκίνητο να κυλήσει ώς τη βάση της κατηφόρας κι έπειτα κι άλλο, κι άλλο, οργάνωναν «γυμνές ποδηλατοδρομίες» (στην Ελλάδα αυτό έφτασε μερικές δεκαετίες αργότερα και σήμερα ακούγεται πρωτοποριακό, ευτυχώς από μια μικρή μερίδα κοινού) και όλο αυτό εξελίχθηκε σε ένα κίνημα του τύπου «δώστε χώρο στους ποδηλάτες», που οργάνωνε μαζικές βόλτες και ποδηλατοδρομίες. Ηταν δηλαδή «ακτιβιστές». Διότι κανείς... λογικός άνθρωπος –υπέθεταν οι υπόλοιποι– δεν θα ήθελε να χρησιμοποιεί το ποδήλατο όταν μπορούσε να πάρει το αυτοκίνητο, εκτός κι αν ήταν ποδηλάτης! Δηλαδή, φρικιό, επαναστάτης, αριστερός, αναρχικός, μπορεί και... τρομοκράτης!

Ευτυχώς τα χρόνια πέρασαν, ποδήλατα πλέον χρησιμοποιούν αρχηγοί κρατών (ας είναι καλά η Δανία...), βουλευτές, πολιτικοί, επιστήμονες, επιχειρηματίες, νοικοκυρές, δημοσιογράφοι, άνεργοι, πλούσιοι, αναρχικοί, μαθητές και φοιτητές – όλοι δηλαδή... Και ευτυχώς, πλέον, δεν τους βλέπουμε ως «ποδηλάτες» αλλά ως καθημερινούς πολίτες, οι οποίοι αντί να πάρουν το αυτοκίνητο, τη μηχανή ή τα πόδια τους, επιλέγουν το ποδήλατο. Είναι δηλαδή ποδηλάτες όσο είναι και αυτοκινητιστές, μηχανόβιοι ή πεζοί. Ή λεωφορειάκηδες...

Και ναι, οι «ποδηλάτες» υπάρχουν ακόμη, γιατί σε κάποιους αρέσει να αυτοπροσδιορίζονται έτσι. Κι εμάς μας αρέσει που υπάρχουν γιατί έχουν κάνει πολλά για να βρεθούμε στη θέση που όλοι είμαστε σήμερα. Αλλά, ας το χωνέψουμε μια και καλή: όλοι όσοι χρησιμοποιούμε ποδήλατο δεν είμαστε «ποδηλάτες». Είμαστε πολίτες που έχουμε κάνει μια συγκεκριμένη επιλογή ως προς το μέσο που χρησιμοποιούμε για τις μετακινήσεις μας, συνήθως παράλληλα με κάποιο άλλο. Αλλοτε χρησιμοποιούμε το αυτοκίνητο, άλλοτε τη μηχανή, το τρένο, το αεροπλάνο ή τον Σκοπελίτη το καλοκαίρι. Κανένα από τα υπόλοιπα δεν μας χαρακτηρίζει, γιατί να συμβαίνει με το ποδήλατο;

Ποιο είναι το ηθικό μήνυμα του άρθρου; Εκείνος που σταμάτησε μπροστά σας στο φανάρι δεν είναι «ποδηλάτης» (οποία μομφή!) αλλά ένας πολίτης σαν κι εσάς, που τη συγκεκριμένη στιγμή –επειδή έτσι του έκανε κέφι, επειδή έκρινε πως δεν ήθελε να επιβαρύνει την πόλη του με ένα ακόμη αυτοκίνητο, την τσέπη του με κόστος βενζίνης ή στάθμευσης ή το σώμα του με επιπλέον λίπος– αποφάσισε να χρησιμοποιήσει ποδήλατο.

Οπως αύριο θα χρησιμοποιήσει το τρένο. Ή το μηχανοκίνητο μέσο του (αν θέλει). Είναι ο πολίτης που –είτε συνειδητά ή ασυνείδητα– επέλεξε ένα διαφορετικό μέσο μετακίνησης, με γνώμονα πως αποτελεί την πιο λογική επιλογή για κοντινές μετακινήσεις.

Αρα, δείτε τον σαν αυτό που είναι, δηλαδή κάποιος σαν κι εσάς, που δικαιούται να χρησιμοποιεί τον δρόμο, πρέπει να εφαρμόζει τον ΚΟΚ (σας παρακαλώ μην ξανακούσω για τους ποδηλάτες που περνάνε με κόκκινο γιατί θα αρχίσω να ουρλιάζω – γιατί βλέπετε κανείς οδηγός ταξί, Ι.Χ., παπιού, μηχανής, λεωφορείου ή νταλίκας δεν το κάνει...) και σίγουρα η επιλογή του –σε αντίθεση με την επιλογή μηχανοκίνητου μέσου– μόνο καλό κάνει και στην πόλη και στον εαυτό του.

Χώρο λοιπόν στους χρήστες ποδηλάτου γιατί η πόλη μας δεν χωρά άλλα αυτοκίνητα, δεν αντέχει άλλο θόρυβο και ρύπανση. Δεν έχει άλλα πεζοδρόμια και πλατείες για «ελεύθερο camping αυτοκινήτων». Χρειάζεται έξυπνες, απλές, πρακτικές και θετικές λύσεις για να ανασάνει. Χρειάζεται περισσότερο ποδήλατο, μεταξύ άλλων!

* Ο κ. Σπύρος Παπαγεωργίου είναι εκδότης του ποδηλατικού περιοδικού MΒike.