Συναντηθήκαμε τυχαία, για δουλειά και οι δύο. Είπαμε τα της δουλειάς και είχες μπαφιάσει εκείνη την ώρα της ημέρας, όπως είχα μπαφιάσει κι εγώ. Κι έτσι πιάσαμε (οι δύο άγνωστοι) αυθόρμητα την κουβέντα. Είπαμε πως έχουμε την ίδια ηλικία (σαρανταφεύγα) και αρχίσαμε να μιλάμε για τα παλιά. Για το πως παίζαμε μικροί, τι βλέπαμε στην τηλεόραση, τι μουσική ακούγαμε.
Μοιραία ήρθε η κουβέντα και στα όσα δεν είχαμε τότε και έχουμε τώρα. Στο τώρα όμως άκουσα τον απόλυτο λόγο:
- Δεν μπορώ χωρίς air-condition
- Δεν μπορώ χωρίς αυτοκίνητο
- Δεν μπορώ παραλία χωρίς καντίνα
- Δεν μπορώ το περπάτημα
- Δεν μπορώ να κάνω ποδήλατο. Είσαι τρελός εσύ που κάνεις, στην Αθήνα δεν σε προσέχουν
- .
- .
- .
- ...Δεν μπορώ...
Η κουβέντα τελείωσε κι εγώ έφυγα χαμογελώντας συμβατικά. Περνώντας πεζός δίπλα και κάτω από τις εξωτερικές μονάδες των κλιματιστικών ένοιωθα το ζεστό αέρα να με «λούζει» κάνοντας τη ζέστη ακόμα περισσότερη. Η λογική που λέει πως κάνει ζέστη και βάζω τον κλιματισμό ακόμα πιο δυνατά οδηγεί στη λεγόμενη «αστάθεια» του μικροκλίματος και κατά συνέπεια και του συνολικού κλίματος. Συσσωρεύονται στο εξωτερικό περιβάλλον υψηλότερες θερμοκρασίες καθώς η θερμότητα αποβάλλεται από τον εσωτερικό χώρο και αυτό αυξάνει την ανάγκη για ακόμα μεγαλύτερη κατανάλωση. Καθώς σκεφτόμουν αυτά πέρασα δίπλα από ένα αυτοκίνητο που μόλις είχε σταθμεύσει. Η μηχανή του ήταν απίστευτα πυρωμένη. Το ένοιωθες ακόμα και από ασφαλή σχετικά απόσταση. Το μυαλό μου πήγε για άλλη μία φορά στα υγρά καύσιμα που είναι ουσιαστικά απολιθωμένο φυτικό λάδι. Πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να αποκτήσει τις ιδιότητες που έχει, πόση ενέργεια αποθηκεύτηκε μέσα σε αυτό με την πάροδο χιλιάδων ετών κι εμείς ασύστολα τη σπαταλάμε εν ριπή οφθαλμού.
Δεν μπορούσα τότε να μη σκεφτώ και για την υπερκατανάλωση τροφίμων, για τη σπατάλη που γίνεται σε αυτά. Ντομάτες φρέσκιες και λαχταριστές πετιούνται γιατί δεν έχουν το «σωστό» χρώμα, αυτό που επιβάλλει να έχουν το σύστημα αγοράς των super market. Το ίδιο και οι πατάτες για ασήμαντα «ψεγάδια» (πχ ένα μικρό φυσικό βαθούλωμα) ή τα ψαρικά και τόσα άλλα.
Σε όλα τα παραπάνω ένας κοινός παρονομαστής: η υπερκατανάλωση. Αυτό το «δεν μπορώ» που άκουσα από ένα άγνωστό μου ουσιαστικά άτομο της ηλικίας μου έμοιαζε να κρύβει το σφάλμα χρόνων που επιβλήθηκε στη γενιά μου. Μάθαμε να μη μπορούμε, να είμαστε εξαρτώμενοι, να μην αντέχουμε. Από τη μία η αποθέωση της ομορφιάς και ταυτόχρονα η αποθέωση της μπυροκοιλιάς. Το σύστημα τα θέλει όλα. Θέλει να θαυμάζω σαν χαζός την αψεγάδιαστη «μοντέλα», να δίνω ένα σκασμό λεφτά σε γυμναστήρια και «πολυβιταμίνες», ταυτόχρονα όμως με ωθεί διαρκώς να κάθομαι, να τροφοδοτώ το σώμα αυτό με οποιοδήποτε σκουπίδι που θα με κάνει χοντρό και μετά θα πρέπει να ξαναπάω στο γυμναστήριο και ο κύκλος δεν έχει τελειωμό.
Μία γνωστή μου γυμνάστρια μου είχε πει πως μία πελάτισσα στο γυμναστήριο τη ρώτησε τον Μάιο τι πρέπει να κάνει για να έχει τον...Ιούνιο «βραζιλιάνικο πωπό». Εκείνη τόλμησε να της απαντήσει (με κίνδυνο να απολυθεί) πως δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα, γιατί ο βραζιλιάνικος «πωπός» είναι θέμα γονιδίων.
Το ερώτημα που μου γεννήθηκε δεν μοιάζει εύκολο να απαντηθεί γρήγορα: ως πότε θα λέμε «δεν μπορώ»;
Φίλε Automation, στην ίδια γενιά ανήκω κι εγώ και καταλαβαίνω για ποιές παγίδες μιλάς, ΄καλοστημένες για να πέσουμε σε όλες μέσα.
Δεν θα μπω σε αναλύσεις, μια μικρή σκέψη μόνο. Μήπως η ''κρίση'' είναι αφορμή πολλά να αναθεωρήσουμε και, δοκιμάζοντας, να διαπιστώσουμε πόσα πολλά ΜΠΟΡΟΥΜΕ, σε προσωπικό, αλλά και συλλογικό επίπεδο.
Όσο για την εικόνα, λέει...χιλιάδες λέξεις, ιδιαίτερα η στάμπα στα οπίσθια, η αυτογελοιοποίηση στο όνομα της μαζικότητας.
Συμφωνώ απολύτως μαζί σου αγαπητή BookLuv. Η κρίση είναι μία ευκαιρία.
Πολλά λέγονται γι' αυτή και για το πως φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση.
Πολλά λέγονται και για το πως πρέπει να την αντιμετωπίσουμε. Προσωπικά πιστεύω πως αν πραγματικά θέλαμε να την αντιμετωπίσουμε θα έπρεπε να πούμε μαζικά «μπορώ»!
Αν αύριο που είναι πρωτομηνιά βγαίναμε μαζικά ΟΛΟΙ με τα ποδήλατά μας και αφήναμε τα αυτοκίνητά μας στην άκρη, αν κλείναμε τα air-condition και καταφεύγαμε σε εναλλακτικούς τρόπου δροσισμού, αν αν αν...τότε το σύστημα θα έπαβε να τροφοδοτείται από την κύρια πηγή του, την υπερκατανάλωση, και θα έπρεπε να προσαρμοστεί.
Και μόνο που το σκέφτομαι όμως φαντάζομαι πως θα με πάρουν με τις ντομάτες («σωστού» και «λάθους» χρώματος), όχι να το πω κιόλας...
Μαζί σου εγώ, καθώς αυτοκίνητο δεν έχω και διακοπές θα κάνω συντροφιά με το ποδήλατό μου, κι ας μη με πάει πολύ μακριά.
Όσο για την υπερκατανάλωση φαγητού, άσε που δε συμφέρει με τίποτα, η ΄΄κρίση'' μας έχει διδάξει πόσο πολύτιμο είναι κάθε κουτί γάλα που μπαίνει στο σπίτι, το παγωτό του παιδιού δεν είναι πια καθημερινό αυτονόητο και αρχίζουμε να το εκτιμάμε, ξαναγεννιούνται κάποιες αξίες που τις είχε πάρει το ποτάμι [της αφθονίας]
....πήγες και την έστησες στο φανάρι και ξαναβρήκες την ξανθιά με το πλατινέ μαλλί και τη «μερσεντέ» και σήμερα σου έκανε ναζάκια λέγοντάς σου "δεν μπορώ" και τέτοια έτσι;
Αχ άτιμο παιδί! Με ξεμπρόστιασες!
εγώ δεν μπορώ χωρίς PC και χωρίς internet!!!
ΔΕΝ ΜΠΟΡΩ!
Αλλά και να μπορούσα, δε θέλω....
Αν το σκίσουμε το κείμενο του φίλου και το πάμε αλλού…
Δεν μπορώ την υπερβολική ζέστη (επίκαιρο) …
Δεν μπορώ χωρίς την φωτογραφική μου μηχανή….
Δεν μπορώ τους αγενής ανθρώπους (I hate people when they are not polite που λεει και ο David Byrne στο Psycho Killer )
Δεν μπορώ τους Ελληνάρες που όλοι νομίζουν ότι μόνο αυτοί έχουν δικαιώματα και κάνουν ότι γουστάρουν…παρκάρουν όπου θέλουν, κορνάρουν, βρωμίζουν, ενοχλούν….
Και άλλα δεν μπορώ αλλά δεν μπορώ να γράφω συνέχεια και σταματάω…
δε νομίζω ότι το σκίζω το θέμα βάζοντας και το pc και το net, βάλε και τα καινούρια social media και τα smartphones. Όλα αυτά ταιριάζουν στον παραπάνω μοντέρνο τρόπο ζωής που περιγράφει ο Automation και κάνουν τον άνθρωπο πιο αδρανή πιο απομονωμένο και τον καθηλώνουν στη καρέκλα, πολυθρόνα.
Μην λέμε μόνο όσα μας συμφέρουν και το κάνουμε σαν την αλεπού με τα σταφύλια που τα έκανε κρεμαστάρια. Τώρα με την κρίση πολύ πιο εύκολα αφήνεις το αυτοκίνητο και το παίζεις οικολόγος και περιβαλλοντολογικά συνειδητοποιημένος, όταν η βενζίνη έχει πάει σχεδόν 2 ευρώ ή αφήνεις κλειστό το aircondition γιατί ξέρεις ότι θα σε σκίσει η ΔΕΗ. Και για να μη παρεξηγηθώ, αυτά τα λέω περισσότερο για μένα ως αυτοκριτική.
Όσους από εμάς όμως η κρίση δεν μας έχει χτυπήσει ακόμα τόσο ώστε να μη μπορούμε να πληρώσουμε το πάροχο τηλεπικοινωνίας θα χρησιμοποιούμε το pc χωρίς δεύτερη σκέψη. Όταν όμως έρθει και αυτή η στιγμή θα λέμε πόσο κακή είναι η χρήση του υπολογιστή που κάνει τον άνθρωπο να μην επικοινωνεί πραγματικά και όλα τα γνωστά. Άσε θα αρχίσουμε να κατηγορούμε και το ότι έχει γεμίσει ο τόπος WIFI που μολύνουν με την ακτινοβολία τους -τα αποτελέσματα θα φανούν ίσως μετά από δεκαετίες(;)-.
Ξαφνικά θα ανακαλύψουμε ότι και οι ίδιοι οι υπολογιστές και τα κινητά δημιουργούν εκατομμύρια τόνους σκουπιδιών που όταν πεταχτούν καταλήγουν δεν ξέρω και εγώ που και και μολύνουν.
Πιστεύω ότι όλα αυτά ανήκουν ακριβώς στη ίδια θεματολογία που περιέγραψε πιο πάνω ο Auomation, περίπου.
Ναι παιδιά, η κρίση είναι πραγματικά μια φοβερή ευκαιρία. Είμαστε πολύ τυχεροί που μας έκατσε. Τόσα χρόνια χωρίς ένα πόλεμο, μια επιδημία, έναν εμφύλιο, μια χούντα έστω ρε παιδάκι μου να σπάσει λίγο η μονοτονία της ευημερίας ήταν αρκετά.
Επίσης, αν νομίζετε ότι με συνθηματάκια self-motivation αλλά Obama θα γίνει τπτ υποθέτω ότι είστε μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Εσύ κάνεις πλάκα - ειρωνεύεσαι, αλλά η αλήθεια είναι πως ΚΑΛΟ(ΚΑΚΟ)μάθαμε τα τελευταία χρόνια.
Και καλομάθαμε σε μια πλαστή, κάργα εφήμερη ευημερία, που από πίσω της υπήρχε μια μεγάλη φούσκα.
Ο Γερμανός είχε αντίστοιχη ευημερία (ίσως και να συνεχίζει να έχει) αλλά αρκετά καλά δομημένη, με καλα θεμέλια. Έπαιρνε 3 τηλεοράσεις και 1 Cayene, αλλά ήξερε που πατούσε. Και συνεχίζει να πατά γερά.
Αναφέρεις πολύ εύκολα πολέμους - χούντες - εμφυλίους....
Η ιστορία της Ελλάδας είναι γεμάτη από τέτοιους αγώνες και πολλές αγωνίες, έχει πάθει πολλά τούτος δω ο λαός, μυαλό όμως δεν έβαλε. Με το παραμικρό παρασύρεται και φουσκώνουν τα μυαλά του. Τουλάχιστον παλιά ήξερε να παλεύει, είχε δει τα χειρότερα, πάσχιζε για τα καλύτερα.
Τώρα μας βλέπω να πηγαίνουμε αμαχητί....
Εσείς που καλομάθατε σε μια πλαστή, κάργα εφήμερη ευημερία, που από πίσω της υπήρχε μια μεγάλη φούσκα καλά θα κάνετε να μη θεωρείτε ότι σαν εσάς καλόμαθαν όλοι. Και πριν την "κρίση" υπήρχε φτώχια, ανεργία, άστεγοι στους δρόμους κτλ οπότε μάλλον δεν ήταν όλοι σε φάση καγιέν, 10 πιστωτικές και TV μέχρι και στην χέστρα.
Τώρα για το αμαχητί, άμα εσύ δε μάχεσαι μη μας βάζεις όλους στο ίδιο καζάνι επίσης.
Κατ' αρχάς θα ήθελα να τονίσω πως η συνομιλία που περιέγραψα είναι φανταστική. Δεν συνέβη ποτέ ακριβώς έτσι. Είναι το «μάζεμα» διαφόρων «δεν μπορώ» που έχω ακούσει αλλά και έχω πει και εγώ ο ίδιος. Επίσης, επίτηδες, δεν ορίζω το φύλο του «συνομιλητή» μου (προς μεγάλη απογοήτευση του φίλου μου tkant, δυστυχώς τη χοντρή ξανθιά με τη μερσεντέ δεν την έχω βρει ακόμα χεχε).
Αναφέρομαι στο γεγονός του πόσο μαλθακοί έχουμε γίνει. Αυτό πιστεύω πως ήταν μέρος του συστήματος που βασίζεται στην υπερκατανάλωση. Αν σε πάρω και σε πάω μια βόλτα στη Γλυφάδα με το ποδήλατο και μετά πάρουμε ένα παγωτό στα όρθια και γυρίσουμε παρέα σπίτια μας κατάκοποι αλλά ευχαριστημένοι, πρόσεξε πόσοι θα έχουν χάσει:
Αυτό που μου γυρίζει διαρκώς στο κεφάλι είναι πως αν θέλουμε πραγματικά να αντιδράσουμε στην κρίση έχουμε έναν αποτελεσματικό τρόπο, καθόλα νόμιμο που κρύβεται στο «είναι» του καθενός: να σταματήσουμε την υπερκατανάλωση. Αυτό όμως προϋποθέτει να πούμε πρώτα «μπορώ». Το σύστημα το ξέρει καλά αυτό και επί χρόνια μας μπόλιασε με την αντίληψη του «δεν μπορώ». Θυμηθείτε εκείνη τη διαφήμιση διακοποδάνειου που έπαιζε συνέχεια στις «χρυσές» εποχές τι έλεγε: «επειδή οι ΑΝΑΓΚΕΣ σας ΔΕΝ μπορούν να περιμένουν»
Εγώ θυμάμαι μία άλλη μαλακία που την έπαιζαν και τα ραδιόφωνα. Που έλεγε ότι τώρα πια οι επιθυμίες μας έγιναν ανάγκες. Δεν θυμάμαι τι διαφήμιζαν με αυτό, αλλά σίγουρα δίνει το στίγμα για την τάση που επικρατούσε. Ότι αυτό που "επιθυμείς" σου είναι και απαραίτητο, ή με άλλα λόγια ( και εδώ δικαιολογώ και τα εισαγωγικά), σου δημιουργώ επιθυμίες ( γιατί σιγά που τις είχες έτσι και αλλιώς), με τέτοιο τρόπο που στο τέλος δεν θα μπορείς να λειτουργήσεις αν δεν τις έχεις καλύψει.
Κάπου εκεί την πάτησαν όλοι πιστεύω.
Δεν θυμάμαι σαν μικρό παιδί στην δεκαετία του 70 και στα νιάτα μου στην δεκαετία του 80 να είχαμε και τόσο μεγάλη καψούρα για πράγματα που δεν είχαμε.. δεν τα βλέπαμε, δεν τα επιθυμούσαμε και δεν μας ήταν και απαραίτητα στο τέλος.
Δεν είχαμε π.χ όλοι αυτοκίνητο, αλλά δεν μπορώ να πω ότι είχα ακούσει τίποτα γνωστούς εκεί στα δεκαοχτώ μας να κλαίγεται γιατί δεν είχε ή να μη βγαίνουν από το σπίτι τους.
Ορισμένοι δεν είχαν καν τηλέφωνο στο σπίτι τους, ο ΟΤΕ τότε δεν έδινε εύκολα γραμμές. Ούτε αυτό μας είχε εμποδίσει να βρίσκουμε τους φίλους μας ή να κανονίζουμε τις εξόδους μας. Ίσα ίσα πιο πολύ βγαίναμε τότε στα νιάτα μας παρά τώρα.. ( ανάθεμα και αν με έβλεπε το σπίτι μου ποτέ).
Να σας φέρω ένα παράδειγμα του ντόμινο των επιθυμιών /αναγκών.
Πρόσφατα με ρώτησαν γιατί δεν έχω λογαριασμό στο facebook. Λες και είναι κάτι απαραίτητο.. αυτό το λέω για να καταλάβετε που έχουμε φτάσει.. Δηλαδή όχι απλά πρέπει και οφείλω να έχω υπολογιστή, που θα έχει σύνδεση στο ίντερνετ, δηλαδή θα έχω σύνδεση τηλεφώνου, αλλά πρέπει να έχω και λογαριασμό facebook γιατί .. πως αλλιώς ρε σεις θα με βρουν οι γνωστοί μου!!!
Ε με κάτι τέτοια δεν είναι τυχαίο που υπάρχει κόσμος που αντιδρά έτσι αυτή την στιγμή. Δεν έχει παραστάσεις για κάτι διαφορετικό, δεν υπάρχει καμία καμπάνια που να τους λέει ότι μπορούνε και διαφορετικά και όσο για τους νεότερους, εκείνοι σίγουρα δεν έχουν καν την εμπειρία από κάτι διαφορετικό..
O τιτλος του θεματος ειναι τοσο ευστοχος που αντικατοπτριζει την ριζα ολων αυτων των προβληματων.
Δε ειναι κακο να κινηθεις με το ρευμα της εποχης, η καλυτερα με τις ευκολιες της καθε εποχης, ειναι κακο ομως να εξαρτηθεις απο αυτες και να πεις δεν μπορω. Ειναι τοσο ασχημο που ξαφνικα εγινε το ΑΠΑΡΑΔΕΚΤΟ: οποιος μπορει εγινε ο περθωριακος, ο βλακας, ο κακομοιρης.
Η ευκολια δεν ειναι ζωη, εγω αυτο εχω να πω, αν και το εχουν πει αλλοι πριν απο εμενα με τροπο μαγικο:
Ιθάκη
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρείς,
αν μέν' η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.
Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωϊά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους·
να σταματήσεις σ' εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν' αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ' έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά·
σε πόλεις Αιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ' τους σπουδασμένους.
Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ' έδωσε το ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Αλλο δεν έχει να σε δώσει πια.
Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Ετσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.
Κωνσταντίνος Π. Καβάφης (1911)